Քանի մը տող Զարեհ Խրախունիի համար

ՍԵՒԱՆ ՏԷՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ

 

Երկրի հարաւ-արեւելեան բնակավայրերը կը ռմբակոծուին, պետութիւն կոչուող ուժը իր ամբողջ կոշտութեամբ կը հալածէ քաղաքացիները, անթաղ մեռելներ ոստիկանական կառքերուն կապուած գետինները կը քաշկռտուին, լաւագոյն պարագային՝ անթաղ, կը մնան փողոցները։ Հուր ու ծուխ ամենուր։ Ոճրագործը վերադարձած է դէպքի վայրը, հարիւրամեակ մը վերջ, նորէ՛ն։ Խօսքի ու խղճի ազատութիւնը կը կաշկանդուի, լրագրողներ կը բանտարկուին։

Օքսֆորտ համալսարանի հայագիտական բաժանմունքի «Արեւմտահայերէնը 21րդ դարուն» թեմայով գիտաժողովը

Ժ. Չ.

 

Անցնող 21-23 Յունուարին Օքսֆորտ համալսարանին մէջ արեւմտահայերէնին նուիրուած «Արեւմտահայերէնը 21րդ դարուն» գիտաժողովը «աւանդական» գիտաժողով չէր։ Աշխատանոցային էր, ուր մասնակիցներու զեկուցումներուն յատկացուած բաժինը սահմանափակուած էր, հաւաքական քննարկումներուն եւ փորձառութիւններու փոխանակումին աւելի տեղ տալու համար։
Հրաւիրուած էին աշխարհի զանազան երկիրներէն՝ Միջին Արեւելքէն, Եւրոպայէն, Հիւսիսային Ամերիկայէն եւ Հայաստանէն արեւմտահայերէն գրողներ, մտաւորականներ, մասնագէտներ, մամլոյ գործիչներ եւ հրատարակիչներ, Օքսֆորտ համալսարանի Արեւելագիտութեան ամպիոնի Հայագիտական բաժանմունքի կազմակերպութեամբ եւ «Գալուստ Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան նիւթական օժանդակութեամբ։

Iranian Province of Azerbaijan and the Present-day Republic of Azerbaijan

George A. Bournoutian

It is about time that we, the scholars dealing with the history of Iran seriously respond to the unsubstantiated and dangerous claims by Azerbaijani historians regarding the Iranian presence in the South Caucasus and to the history of Iranian dynasties[1] in general. Such extreme nationalistic notions may be acceptable from politicians and even journalists, but not from members of the National Academy of Sciences and the History Institute of Azerbaijan.

Արեւմտահայերէնը եւ ապագան

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ

 

Մեծն Բրի­տա­նիոյ հնա­գոյն կրթա­կան կեդ­րոն­նե­րէն մէ­կուն՝ Օքս­ֆորտ քա­ղա­քի նոյ­նա­նուն նշա­նա­ւոր հա­մալ­սա­րա­նի Փեմպ­րուք գո­լէ­ճին մէջ, ան­ցեալ շաբ­թուան ըն­թաց­քին՝ Յունուա­րի 21-23-ը, հայ­կա­կան շունչ կը տի­րէր: Մինչ ժո­ղո­վի սկսի­լը, դէ­պի գո­լէճ տա­նող մուտ­քին տեղադ­րուե­ցաւ հա­յե­րէ­նով ցու­ցա­նակ մը՝ «Ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նը 21-րդ դա­րու­ն» գրու­թեամբ, որ ցոյց կու տար այն սրա­հի ճամ­բան, ուր ե­րեք օ­րեր շա­րու­նա­կուե­ցան հայերէ­նի զար­գաց­ման ու պահ­պան­ման մա­սին քննար­կում­նե­րը, նաեւ օ­տար համալսարա­նա­կան­նե­ր ե­րեք օր շարունակ ա­կա­նա­տես ե­ղան հա­յե­րէն գի­րե­րով ցուցանա­կին:

Օքս­ֆոր­տի մէջ հա­ւա­քուած էր ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նի պահ­պան­ման հար­ցե­րով մտա­հոգ Սփիւռքի մտա­ւո­րա­կա­նու­թեան ընտ­րա­նիէն խումբ մը, հրա­ւի­րեալ­ներ՝ Հա­յաս­տա­նէն: Անոնք կրթա­կան, գի­տա­կան աս­պա­րէ­զի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ էին, ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէն մամու­լի պատաս­խա­նա­տու­ներ, հրա­տա­րա­կիչ­ներ ինչ­պէս նաեւ՝ գրա­կան գոր­ծիչ­ներ:

The St. Gregory the Illuminator Cathedral of Buenos Aires Included in Official City Tour

The Armenian Cathedral St. Gregory the Illuminator Cathedral of Buenos Aires, Argentina, located in the neighborhood of Palermo, has been included in the official tour program of the city, called “Knowing BA.”

La catedral San Gregorio El Iluminador en el recorrido turístico oficial de la Ciudad de Buenos Aires

La catedral armenia San Gregorio El Iluminador, ubicada en el barrio de Palermo, en el predio del Centro Armenio de la República Argentina, ha sido incluida en el programa turístico oficial del Gobierno de la Ciudad de Buenos Aires “Conociendo BA”, que propone un circuito para que los turistas que visitan la ciudad capturen su identidad y su esencia a través de sus barrios, parques, bosques, monumentos, teatros, arquitectura, historia, patrimonio cultural y museos más representativos, acompañados por guías provistos por el Gobierno de la Ciudad.

«Կամար» հանդէսի վերջին երկու թողարկումները

ՄԵԼԱՆԻԱ ԲԱԴԱԼԵԱՆ

 

Ներկայ պայմաններում, առաւելաբար սփիւռքեան իրականութեան մէջ գրական -գեղարվեստական հանդէսների կանոնաւոր տպագրութիւնը յուսադրող է, անգամ նուազագոյն տպաքանակի պարագայում: Բէյրութում լոյս տեսնող «Կամար» հանդէսը բարեյաջող շարունակում է իր գործունէութիւնը՝ Հայաստան - Սփիւռք մշակութային կամարող առաքելութեամբ: Վերջին երկու համարները (23, 24) «Ազգ»ի խմբագրության ստացած, բովանդակում են հայրենի եւ Սփիւռքի գրողների արձակ եւ չափածոյ գործեր, գրականագիտական, արուեստաբանական, հրապարակախօսական բնոյթի յօդուածներ, արխիւային նիւթերի հրապարակումներ, մշակութային կարեւոր նկատուած իրադարձութիւնների մասին տեղեկութիւններ:

«Կիւլպէնկեան»ի մարտադաշտը

ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ

 

Յանուն արեւմտահայերէնի պաշտպանութեան, անոր կենսունակութեան պայքարը այսօր ամէնէն հետեւողական ձեւով ստանձնած է «Գալուստ Կիւլպէնկեան» հաստատութեան հայկական բաժինը՝ տոքթ. Ռազմիկ Փանոսեանի գլխաւորութեամբ:

Հայ կինը՝ երէկ, այսօր եւ վաղը. հարցազրոյց Սոնա Զէյթլեանի հետ

ՌՈՒԲԷՆ ՃԱՆՊԱԶԵԱՆ

Հայ կինը դարերու ընթացքին զանազան դերեր ստանձնած է. ունեցած ենք հայ թագուհիներ. օտար լուծի եւ օտար կրօնքի ազդեցութեան տակ, հայ կինը դարձած է ստորադաս էակ. հայ կինը մասնակցած է կիներու ազատագրական առաջին շարժումին, իսկ յետ Ցեղասպանութեան, հայ կնոջ դերը մեծ եղած է ազգային վերականգնումին մէջ: Սակայն, հայ կնոջ արժէքը պէտք եղած ձեւով չէ արժեւորուած: Հայկական իրականութեան մէջ հայ կինը անտեսուած է, ու անոր պատմութիւնը մեծապէս բացակայ է մեր դասագիրքերու եւ պատմութեան գիրքերու էջերուն մէջ:

Վերջերս բախտաւորութիւնը ունեցայ այս կարեւոր նիւթին շուրջ զրուցելու «Գէորգ Մելիտինեցի» մրցանակի դափնեկիր, բազմավաստակ գրող եւ դաստիարակ Սոնա Զէյթլեանի հետ:

Արեւմտահայերէնը 21-րդ դարուն

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ

 

Այ­սօր՝ 21 Յու­նուա­ր 2016ին, Մեծն Բրի­տա­նիոյ նշա­նա­ւոր քա­ղաք­նե­րէն մէ­կուն՝ Օքս­ֆոր­տի նոյն­քան նշա­նա­ւոր հա­մալ­սա­րա­նին մէջ կը մեկ­նար­կէ ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նի խնդիր­նե­րուն նուի­րուած հա­մա­ժո­ղով մը, ո­ր կը կրէ  «Ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նը 21-րդ դա­րու­ն» խո­րա­գի­րը: Առա­ջին ան­գամն է, որ Օքս­ֆոր­տի նման համ­բա­ւա­ւոր եւ­րո­պա­կան հա­մալ­սա­րա­նի մը մէջ լրիւ ի­մաս­տով ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նը պի­տի օգ­տա­գոր­ծուի ո՛չ թէ միայն որ­պէս ուսումնասիրու­թեան «ա­ռար­կա­յ», այլ որ­պէս հիմ­նա­կան ա­տե­նա­խօ­սու­թեան լե­զու, քա­նի որ բո­լոր նիս­տե­րը ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նով պի­տի ըլ­լան, այն տրա­մա­բա­նու­թեամբ, որ հաւաքը մի­տուած է ա­րեւմտա­հա­յե­րէ­նի պահ­պան­մա­ն: Ժողովին վեց նիստերը տեղի պիտի ունենան 22-23 Յունուարին։

Վազգէն Շուշանեանի հետ՝ սիրոյ եւ մեղքի պարտէզներուն մէջ (մահուան 75ամեակին առիթով)

ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ

Ա.

Մեր բոլոր գրականագէտներն ալ միահամուռ կը հաստատեն՝ որ ֆրանսահայ արձակագիրներու փաղանգին մէջ ամենէն շատ տպուած ու կարդացուած հեղինակը Վազգէն Շուշանեանն է։

Կ՚ենթադրեմ որ սխալ չէ այս տեսակէտը։

Վազգէն Շուշանեան հմայիչ անուն մըն էր անցեալ դարու 30ական թուականներուն։

Լայն բազմութիւններու համար՝ հմայիչ մնաց իր ողբերգական մահէն ե՛տք ալ, տասնամեակներ շարունակ, երբ դէս ու դէն հրատարակուեցան իր անտիպ մեծաթիւ ձեռագիրները։

A Soviet Artist’s Lifelong Search for a Universal Artistic Language

Tatiana Istomina

 

Art exhibitions, like literary works, come in different genres. Some resemble lyrical poems or detective stories; others appear as farces or political treatises. Artist retrospectives most often fall into the genre of historical fiction. They tend to be presented as a chronological sequence of works accompanied by a curator’s statements and a handful of facts, leaving it up to the viewer to come up with a meaningful story.

Being a historical genre, a retrospective will always give rise to more than one narrative. Some exhibitions may even suggest several conflicting stories, daring the viewer to choose one over another. The Vagrich Bakhchanyan (*) retrospective at the Zimmerli Museum is one such exhibition. To present the life and work of the Russian-born artist, whose career began in the 1960s Soviet Union and ended in post–Cold War America, the curators assembled a collection of objects and images that include not only Bakhchanyan’s most radical and intriguing artworks, but many of his less-successful and essentially unresolved pieces, as well as some of his books, magazine cover designs, and other ephemera. The abundance of the material and the convoluted chronology of the installation, with works grouped thematically as well as sequentially, make for a rich and varied experience. Even the layout of the exhibition is non-linear: one must walk through it in a circle, beginning and ending the tour in the first of its four galleries. The works on view suggest at least two plausible narratives of Bakhchanyan’s artistic trajectory: the uplifting story of an artist’s perseverance and creative growth in spite of difficult circumstances of his life, or the tragic tale of an artist whose talent never reached its full potential due to the pressures of external historical and political forces. It’s up to the viewer to choose one of the two stories, or to come up with an alternative.

Թալին Սուճեան բանախօսեց Իսթանպուլի Պատմութեան Հիմնարկին մէջ

Իսթանպուլի Պատ­մու­թեան հիմ­նար­կին (Tarih Vakfı) մէջ Յու­նուա­րի 5-ի ե­րե­կո­յեան բանախօսու­թեամբ մը հան­դէս ե­կաւ «Թուր­քիոյ մէջ հա­յեր. յետ­ցե­ղաս­պա­նու­թեան հա­սա­րա­կու­թիւն, քաղաքականու­թիւն ու պատ­մու­թիւն» անգլերէն գիր­քին հե­ղի­նա­կը՝ Թա­լին Սու­ճեան։ Հիւրընկալ հիմ­նար­կին ա­նու­նով Կիւ­վէն Կիւր­քան Էօզ­թա­նի ող­ջոյ­նի խօս­քով սկսաւ այս հաւաքոյ­թը։ Հարկ է նշել, որ Թա­լին Սու­ճեան Մի­ւնի­խի «Լութ­ֆիկ Մաք­սի­մի­լիըն» համալսարա­նի Մեր­ձա­ւոր ու Մի­ջին Ա­րե­ւել­քի Հե­տա­զօ­տու­թեանց կա­ճա­ռին մօտ պաշտպանած էր վե­րո­յի­շեալ նիւ­թին մա­սին աւարտաճառ մը եւ այդ մէ­կուն անգ­լե­րէն բնագի­րը վեր­ջերս հրա­տա­րա­կուե­ցաւ նաեւ գիր­քի ձե­ւա­չա­փով (*)։ Նոյն աւարտաճառին հիմամբ կա­ռու­ցուած էր Թա­լին Սուճեա­նի բա­նա­խօ­սու­թիւ­նը, ո­րուն սկիզ­բին ան ո­գե­կո­չեց եւ յարգանքով վեր­յի­շեց «Ժամանակ»-ի հան­գու­ցեալ ե­րախ­տա­շատ աշ­խա­տա­կից­նե­րէն Վարուժան Քէօ­սէեա­նը, որ ու­սա­նո­ղու­թեան շրջա­նին կա­տա­րած հե­տա­զօ­տու­թիւն­նե­րուն հա­մար լուրջ օգ­նու­թիւն ցուցա­բե­րած էր ի­րեն նկատ­մամբ։

Ո՞ւր է Շնորհք Պատրիարքին յուշատետրը

ՍԵՒԱՆ ՏԷՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ

 

Պատմաբան Թալին Սուճեան Պատմութեան հիմնարկին մէջ սարքած իր վերջին բանախօսութեան ընթացքին Զաւէն Տէր-Եղիայեան եւ Մեսրոպ Նարոյեան պատրիարքներուն յուշագրութեանց անդրադառնալէ ետք ըսած է, թէ «հանրապետական շրջանի պատրիարքները այլեւս չեն գրեր իրենց յուշերը»։

Օրագրութիւն մը արդեօք կրնա՞յ փոխարինել յուշագրութիւնը՝ չեմ գիտեր, սակայն յստակ է որ շատ անգամ կրնայ աւելին ըսել։

Ադրբեջանը՝ պայթելու եզրին

ԳԷՈՐԳ ԱՂԱԲԱԲԵԱՆ  

Իլհամ Ալիեւի ռեժիմն Ադրբեջանում ծանր ժամանակներ է ապրում: Օղակն օր օրի սեղմւում է բոլոր կողմերից՝ ռեժիմին գցելով ցայտնոտի մէջ:

Ալիեւը տապալել է ԼՂ եւ յարակից շրջաննները դիւանագիտական ու ռազմական ճանապարհով վերադարձնելու խոստումները: Բանակցային գործընթացում նախապատուութիւնը տուեց շանտաժային դիւանագիտութեանը, արդիւնքում՝ ինքն իրեն գցեց քաղաքական փակուղու մէջ: Ալիեւը փաստացի հասաւ նրան, որ հիմա Բաքուն է ընկալւում բանակցային գործընթացի տապալման պատասխանատուն՝ դիրքային առաւելութիւն ապահովելով Հայաստանի համար: Նա ձախողեց նաեւ շփման գծում ռազմական սադրիչ գործողութիւնների միջոցով կողմերի միջեւ ստատուս քուոն փոխելու, մարտավարական ու հոգեբանական առաւելութեան հասնելու պլանը, որը շանտաժային քաղաքականութեան հիմնական բաղադրիչն ու շարժիչ ուժն էր:

Հայերս եւ նարինջը. յետամանորեայ «պատմա-բանասիրական» ուրուագիծ

ԱՐԾՈՒԻ ԲԱԽՉԻՆԵԱՆ

 

Տարաշխարհիկ մրգերն այսօր հայ մարդու համար՝ Հայաստանում թէ այլուր, բարեբախտաբար աւելի քան սովորական, առօրեայ երեւոյթ են: Մինչդեռ ոչ վաղ անցեալում հայաստանցու համար դրանք հազուագիւտ էին: Անգամ ցիտրուսային պտուղները դժուար գտանելի, բաղձալի համադամներ էին, յատկապէս չքաւոր եւ սահմանափակ կենցաղով ապրող խորհրդահայի համար, որի աչքին ոչ միայն անանասն ու բանանը, այլեւ նարինջը լիութեան, փարթամ կեանքի էանիշ էր (յիշենք, թէ ինչպէս 1990-ականների սկզբին ՀՀ առաջին նախագահի «նարինջ ուտողներ» արտայայտութիւնը վրդովմունք առաջացրեց սփիւռքահայերի եւ շատ հայաստանցիների մէջ):

«Մեծ պազար» նուագախումբը՝ հայկական ինքնութեան ուժական հայեացք մը

30-ամեայ Վահան Քերովբեան երաժիշտ է «Մեծ պազար» նուագախումբին  մէջ: Հիմնուած 2012-ին, այս նուագախումբը կը բաղկանայ տարբեր ազգերու պատկանող (ֆրանսացի, հայ, թուրք, ամերիկացի) ութ երաժիշտներէ, որոնք կը մեկնաբանեն աւանդական երաժշտութիւն եւ կը նուագեն իրենց իւրայատուկ անձնական ստեղծագործութիւնները: Այս հարցազրոյցին մէջ, Վահան Քերովբեան կ՚անդրադառնայ Թուրքիա եւ Հայաստան կատարած իր տարբեր ճամբորդութիւններուն եւ կ՚արտայայտէ իր զզացումները այդ երկու երկիրներուն մէջ ապրող հայերուն, ինչպէս նաեւ թրքական քաղաքացիական ընկերութեան նկատմամբ: Ան նաեւ կը մեկնաբանէ «Մեծ պազար» նուագախումբին երգերուն բառերը եւ կարծիք կը յայտնէ Սփիւռքի մէջ եւ այլուր ապրող հայերու ապագային վերաբերեալ: Բաւական դրական խօսքեր, որոնք կը հակադրուին համայնքի մէկ մասին յոռետեսութեան, որ կը կարծէ թէ հայկական ինքնութիւնն ու մշակոյթը ընդմիշտ անհետանալու ճամբուն վրայ կը գտնուին:

Medz Bazar Collective: a dynamic vision of Armenian identity

Vahan Kerovpyan, 30, is a musician in the collective Medz Bazar. Created in May 2012, this band is a cluster of eight musicians from various origins (French, Armenian, Turkish, Kurdish, American) who revive traditional classics and play their own original compositions. In this interview, Vahan recalls his travels around Turkey and Armenia, how he felt in relation to Armenians living in those two countries and to the Turkish civil society. He also comments on the lyrics of the Medz Bazar songs and shares his vision of the future of Armenians, in the Diaspora and elsewhere. His rather positive outlook stands in contrast with the ambient pessimism of part of the community who think that Armenian identity and culture are dying out.

The Book with a Black Cover

Khatchig Mouradian (*)

 

They arrived [in Meskeneh] by the thousands, but the majority left their bones there.
—Auguste Bernau, German employee
of the American Vacuum Oil Company[1]

My first copy of Andonian’s Ayn Sev Orerun was a reprint issued in Beirut in 1985, on the 70^th anniversary of the Armenian Genocide. It had a black cover with a drawing of a woman, in tears, next to a lyre.

I remember reading it as a teenager cover to cover, several times. The short stories were particularly jarring not only because of the horrid accounts and graphic details, but because page after page, the perpetrators were not named: The word “Turks” did not come up at all in the book.[2] Andonian did not name the victims either. The book had such a profound impact on me that to this day, every time I see that cover, sadness resurfaces.

Սովետական զինուորի ուրուականը Սպիտակում

ՆՈՒՆԷ ՀԱԽՎԵՐԴԵԱՆ

Ռուսաստանի Ռազմապատմական Միութիւնը գաղափար է յղացել` արձան տեղադրել Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքում, Հայաստանի Հանրապետութիւնն էլ, դա համարելով բարեբեր քայլ, յղացման առջեւ բացել է իր դռները: Ընտրուել է Սպիտակ քաղաքը, որտեղ երկրաշարժի 27-րդ տարելիցի օրը, Դեկտեմբերի 7-ին, տեղադրուել է սովետական զինուորի մոնումենտալ արձանը:

«Անցանկալի» թեմաները սփիւռքահայ պատմագրութեան մէջ

ԱՐԱ ՍԱՆՃԵԱՆ

 

Այս ուսումնասիրութիւնը տարիներ շարունակ նախապատրաստական հանգրուանի մէջ կը գտնուէր։ Այտ տարուան Յուլիս 1ին Երեւանի «Ականաթ» սրճարան-պատկերասրահին մէջ «“Անցանկալի” թեմաները հայ պատմագրութեան մէջ» նիւթին շուրջ դասախօսութենէս ետք, այս մէկը տեսակէտներս տպագրուած ներկայացնելու առաջին փորձն է։ Պիտի ջանամ տեսականօրէն համակարգել անցնող երեսուն տարիներուն կուտակուած անձնական փորձառութիւնս՝ Պէյրութի, Երեւանի (Միխայէլ Կորպաչեւի այսպէս կոչուած վերակառուցման շրջանին), Լոնտոնի ու Տիրպորնի (Միչիկըն, ԱՄՆ) մէջ` իբրեւ սփիւռքահայ անհատ, իբրեւ պատմութեան մէջ մասնագիտացող ուսանող, իբրեւ նոյն դասանիւթի դասախօս եւ իբրեւ տարբեր ժամանակներու ընթացքին, երկու տարբեր երկիրներու մէջ, հայագիտական երկու կեդրոններու վարիչ։ Հետեւաբար սոյն գրութեամբ կ՚անդրադառնամ կացութեան այնպէս ինչպէս զայն կը տեսնեմ մերօրեայ Սփիւռքին մէջ։ Յօդուածիս վերջին բաժնով հպանցիկօրէն կ՚անդրադառնամ նաեւ խորհրդային եւ յետխորհրդային Հայաստանի զուգահեռ հանգամանքներուն։ Աւելին, ասիկա տակաւին ընթացող աշխատանք մըն է, եւ եզրակացութիւնները պիտի վերամշակուին այլ պատմաբաններու, հայագիտութեան այլ գիտակարգերու (discipline) փորձագէտներու եւ հայկական ժամանակակից խնդիրներով հետաքրքրուող հանրութեան հետ միտքերու փոխանակման շնորհիւ։

Life in the aftermath: MIT historian's book explores life for Armenians in modern Turkey

  Peter Dizikes

 

In 1919, an Istanbul resident named Hayganush Mark did something remarkable: She started a magazine. Today, that might not sound extraordinary. But Mark was Armenian. Hundreds of thousands of Armenians had just been massacred as members of a religious and ethnic minority in the Ottoman Empire, and Armenians were still fleeing in the years after 1915.

Mark’s publication, Hay Gin, gave voice to an endangered group — and it kept appearing until 1933, when the Turkish government shut it down.

Moreover, Hay Gin featured feminist perspectives on work, marriage, and politics, which were not exactly common at the time. In publishing the journal, Mark was engaged in an act of political courage, while providing a guide about “how to be an Armenian in post-genocide Turkey,” as MIT historian Lerna Ekmekcioglu writes in a unique new book on the subject.

'Happy Armenians' and a Post-Centennial Paradigm for Armenian Drama

Aram Kouyoumdjian

“Finally!”

Of all the compliments that audience members kindly shared with me after seeing my latest play, “Happy Armenians,” this single but altogether-loaded word somehow penetrated deeper and resonated with me longer. The speaker, a longtime friend of mine, practically sighed it, as if the utterance were allowing him a cathartic release – an escape from some crushing weight. I understood the emotion behind the sentiment because the play I’d written was about Armenian history, but it wasn’t a story of suffering or lamentation. It was an unapologetic – revisionist, really – reimagining of that history as one of victory and domination.

Մշակոյթը պետութեան փէշից կախ

ՆԱՅԻՐ ԵԱՆ

 

Անցնող տարին ստեղծագործական միութիւնների համար մի քիչ աշխոյժ էր. Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին նուիրուած նախաձեռնութիւններ իրականացուեցին: Բայց բոլորի օրակարգային խնդիրն էլ սոցիալականն է. մերօրեայ արուեստագէտն ու մտաւորականն աղքատ են: Հանրութիւնը նրանց չի ճանաչում, հետեւաբար ոչ մի մեծահարուստ անյայտ նկարչի գործ չի առնում-կախում իր պատին, եթէ մի կոմպոզիտորի բախտը բերում է, ու նրան ստեղծագործութիւն են պատուիրում, ապա առաւելագոյնը վճարում են 200 հազար դրամ: Կոմպոզիտորների Միութիւնն այս տարի Մշակոյթի նախարարութիւնից ստացել է 8-10 միլիոն դրամ, որով փառատօներ, համերգներ է կազմակերպել: Կոմպոզիտորների Դիլիջանի տունը քարուքանդ է: Ներդրողները հետաքրքրուած չեն այդ կառոյցով, թէեւ զարմանալի է՝ ինչո՞ւ: Եթէ հետաքրքրուէին ու կառուցէին, նորոգէին, աշխատեցնէին, միգուցէ միութիւնն էլ օգուտ ունենար դրանից: Ռոբերտ Ամիրխանեանի պաշտօնավարման օրօք մի շարք կոմպոզիտորներ, այդ թւում՝ Տիգրան Մանսուրեանը, սկզբունքօրէն չեն մտել միութիւն, արդէն երկու տարի է՝ մտնում են. Արամ Սաթեանից նեղացած-վիրաւորուած չեն: Արամ Սաթեանը թուարկում է այն համերգները, որոնց ժամանակ հնչել են հայ կոմպոզիտորների գործերը: Այո՛, նմանօրինակ մի համերգ էլ Դեկտեմբերի 17-ին եղաւ: «Հովեր» երգչախումբը եւ պետական կամերային երգչախումբը Կոմիտասի անուան կամերային երաժշտութեան տան բեմի վրայ մի կերպ տեղաւորուելով՝ հնչեցրին Տիգրան Մանսուրեանի «Ռեքուիէմը»՝ ազդարարելով Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի միջոցառումների աւարտը: Նորմալ է, որ Եւրոպա, Ամերիկա նուաճած Մանսուրեանն ու իր «Ռեքուիէմը» ներկայացուեն կամերային երաժշտութեան տանը: Մեր Մանսուրեանն է, էլի, մեր ցեղասպանութիւնն է ու մեր «Ռեքուիէմը», ի՞նչ կարիք կայ «Արամ Խաչատրեան» համերգասրահը զբաղեցնել: Այնտեղ աւելի կարեւոր, դարակազմիկ միջոցառումներ են անցկացւում՝ էստրադային համերգ, կորպորատիւ հանդիսութիւններ: Մի քիչ էլ է աճել պէտք «Արամ Խաչատրեան»ում ներկայանալու համար:

Time to Demand Cultural Reparations

Hagop Avedikian

The tenth anniversary of the destruction of the khachkar (cross-stone) cemetery in New Julfa and the decision of the Georgians to prevent the entry into Georgia of Samvel Karapetyan, a well-known specialist on Armenian monuments, once again have made the issue of the destruction or usurpation of the treasures of Armenian monuments and spiritual culture in countries neighboring Armenia urgent (the December 18 issue of Azg contains further articles on this issue).

Diyarbakir's Christians suffer in margins of Turkey-PKK war

Amberin Zaman

 

The peal of church bells mingles with children’s laughter. The Muslim call to prayer floats through the air. In the cobbled courtyard of the Surp Giragos Armenian Orthodox Church, young lovers sip wine and plan their weddings and lives. It’s a typical day in Sur, the ancient heart of the Kurds’ unofficial capital, Diyarbakir.
So it was until armed teenagers with the Patriotic Revolutionary Youth Movement (YDG-H), the urban youth branch of the Kurdistan Workers Party (PKK), declared “self rule” over large swathes of Sur, erecting barricades and digging trenches to keep state authorities out. The pattern is being repeated in towns and cities across the Kurdish-majority southeast, part of the escalating war between the Turkish armed forces and the PKK that was reignited following the collapse of a two-year cease-fire in July. Over 150 civilians, including dozens of children, have been killed, most of them by the security forces, claim rights advocates.
In Sur, Turkish special forces teams backed by tanks, helicopter gunships and armored personnel carriers have laid virtual siege to the district, which now lies in ruins.

Overhaul of Azerbaijan’s National Security Ministry and Its Significance

Emil Sanamyan

 

The last two months have seen an unprecedented crackdown on one of the pillars of the Aliyev regime in Azerbaijan, the Ministry of National Security (MNS). Since the Oct. 17 dismissal of Minister Eldar Mahmudov, some 250 of his subordinates, including most of the senior staff, have been dismissed. Several dozen of them have been arrested and one of them, the former deputy director of the national counter-terrorism center, was reported to have committed suicide last week by hanging himself in jail.