Հայաստանի որդեգրած դիրքորոշումը՝ ի դիմաց ազերի դատապարտուած մարդասպանին Հունգարիայէն Ատրպէյճանի վերադարձնելու եւ ներումի արժանանալու դիմաց, ոկը բացայայտէ միջազգային հանրութեան երկդիմի խաղերը՝ նիւթական շահերու (այսինքն՝ քարիւղի) եւ բարոյական պարտականութիւններու փոխյարաբերութեան մէջ։ Անշուշտ, դիւանագիտական պարտութեան մը յաջորդող անխուսափելի կեցուածք է պարզապէս (կը յիշեցնէ Թուրքիոյ դեսպանին ետ կանչուիլը երբ Ֆրանսայի ցեղասպանութեան օրինագիծը սկզբնապէս վաւերացուած էր 2011ին). կը մնայ բացատրելի, թէ ինչպէ՞ս կարելի եղած է հունգարական հաւաստիացումներուն հաւատք ընծայել՝ ատրպէյճանական խաղերուն դիմաց։ Ի դէպ, ակնկալելի է, որ նման դիրքորոշումներ միջազգային գետնի վրայ՝ խայտառակ ապօրինութեան մը դէմ յանդիման, իրենց յաճախակի արձագանգը ունենան ներքին ճակատի վրայ՝ նոյնքան խայտառակ ապօրինութիւններ կանխելու կամ անոնց հակազդելու բուն հայրենի հողին վրայ։
Ուրբաթ, Օգոստոս 31ին, Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանը արտակարգ խորհրդակցութեան հրաւիրած է Հայաստան հաւատարմագրուած ՄԱԿ-ի անդամ պետութիւններու դիւանագիտական ներկայացուցչութիւններու ղեկավարներուն եւ Հայաստան գործող միջազգային կառոյցներու ղեկավարներուն մասնակցութեամբ, ուր ներկայացուցած է Հունգարիոյ մայրաքաղաք Պուտափեշտի մէջ Հայաստանի զինուած ուժերու սպայ Գուրգէն Մարգարեանը 2004ին ազգային ատելութեան հողի վրայ դաժանաբար սպաննած Ատրպէյճանի զինուած ուժերու սպայ Ռամիլ Սաֆարովին պատիժը կրելու համար Հունգարիոյ իշխանութիւններուն կողմէ գաղտնի Ատրպէյճան տեղափոխելու փաստին առնչութեամբ Հայաստանի տեսակէտն ու Ազգային Անվտանգութեան Խորհուրդի նիստին ընդունուած որոշումը:
Նախագահ Սարգսեան արտասանած է հետեւեալ խօսքը.
«Բարեւ ձեզ յարգարժա՛ն դեսպաններ,
Ցաւօք, այսօր արտառոց առիթով ենք ձեզ հրաւիրել Նախագահի նստավայր: Ինչպէս գիտէք, հայ սպայ Գուրգէն Մարգարեանին սպանած ադրբեջանցի զինծառայողը Հունգարիայի կողմից վերադարձուել է Ադրբեջան: Եւ ինչպէս մենք նախազգուշացնում էինք բազմաթիւ անգամներ, Ադրբեջանի նախագահի կողմից անյապաղ ներում է շնորհուել նրան:
Դա տեղի է ունեցել, քանի որ Եւրոպական Միութեան եւ ՆԱՏՕ-ի անդամ Հունգարիայի իշխանութիւնները գործարքի մէջ են մտել Ադրբեջանի իշխանութիւնների հետ:
Չեմ ուզում կրկին անդրադառնալ Գուրգէն Մարգարեանի սպանութեան հանգամանքներին. դրանք բոլորին քաջ յայտնի են: Ինչպէս ցոյց տուեց դատավարութիւնը, այդ վայրագութիւնը տեղի էր ունեցել միայն այն պատճառով, որ Գուրգէն Մարգարեանը հայ էր:
Այդ յանցագործութեան կատարումից անմիջապէս յետոյ ինչպէս Հունգարիայի իշխանութիւնները, այնպէս էլ Եւրոպական Միութեան եւ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրները` մեր գործընկերները, մեզ անընդհատ յորդորում էին չքաղաքականացնել այս գործը: Մեզ անընդհատ յորդորում էին վստահել այդ կարեւոր դաշինքի անդամ հանդիսացող Հունգարիայի արդարադատութեանը:
Մենք ամենայն ուշադրութեամբ հետեւում էինք ոճրագործի շուրջ բոլոր զարգացումներին: Հունգարիայի Նախագահի, Խորհրդարանի խօսնակի, Արտաքին Գործերի նախարարի, դեսպանի հետ մեր իւրաքանչիւր հանդիպման ժամանակ այս հարցն արծարծուել է, եւ մենք բազում անգամ ստացել ենք հաւաստիացումներ, որ յանցագործի վերադարձը Ադրբեջան կամ փոխանցումը բացառւում է: Նոյնն են ասել մեր հարցումներին ի պատասխան Հունգարիայի Արտաքին գերատեսչութիւնում եւ Խորհրդարանում վերջին օրերի շփումների ընթացքում: Տեղի ունեցած ուխտադրուժ զարգացումների արդիւնքում մարդասպանը յայտնուեց Բաքւում եւ ազատութեան մէջ:
Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանին, ապա ես ոչինչ չունեմ ասելու: Ուղղակի ոչինչ չունեմ ասելու: Այդ երկիրը իր քայլերով խօսում է իր մասին, եւ ես չէ, որ դա պէտք է բացատրեմ:
Պարոնա՛յք եւ տիկնա՛յք դեսպաններ, ,
Իրենց այս համատեղ գործողութիւններով Հունգարիայի եւ Ադրբեջանի իշխանութիւնները դուռ բացեցին նման յանցագործութիւնների կրկնութեան համար: Այս որոշմամբ նրանք ուղերձ են տալիս մարդասպաններին: Նրանք այսուհետեւ գիտեն, որ էթնիկ կամ կրօնական ատելութեան հողի վրայ կատարուած սպանութիւնը կարող է անպատիժ մնալ:
ԵՍ ԴԱ ՀԱՆԴՈՒՐԺԵԼ ՉԵ՛Մ ԿԱՐՈՂ:
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆԸ ԴԱ ՀԱՆԴՈՒՐԺԵԼ ՉԻ՛ ԿԱՐՈՂ:
ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ԴԱ ՉԻ ՆԵՐԵԼՈՒ:
Ես պաշտօնապէս յայտարարում եմ, որ այսօր մենք կասեցնում ենք Հունգարիայի հետ դիւանագիտական յարաբերութիւնները եւ բոլոր պաշտօնական կապերը:
Մենք ակնկալում ենք մեր բոլոր գործընկերների յստակ եւ միանշանակ գործողութիւնները այս դէպքի կապակցութեամբ:
Այս ամէնը հանդուրժողները վաղը պատասխան են տալու պատմութեան առջեւ:
Կէսգործողութիւններն ու դատարկախօսութիւնները անընդունելի են:
Տեղի ունեցածի հանդէպ գործողութիւնների հիման վրայ ենք մենք դատելու հայ ժողովրդի անվտանգութեան հանդէպ մեր գործընկերների վերաբերմունքի մասին:
Խնդրում եմ ձեզ ամենաշտապ կերպով փոխանցել իմ այս անձնական ուղերձը ձեր պետութիւնների ղեկավարներին ու կառավարութիւնների ղեկավարներին:
Այսքանը: Չգիտեմ, իմաստ ունի՞ հարց ու պատասխան սկսել, թե՞ ոչ: Կարծում եմ, որ ոչ, որովհետեւ, իրօք, տեղի ունեցածը մի այնպիսի բան է, որ նորմալ մարդու, նորմալ գործչի ուղեղի մէջ շատ մեծ դժուարութեամբ կարող է տեղաւորուել: Չեմ ուզում աւելորդ բառեր ասել, բայց զարգացած երկիրը, իրեն քաղաքակիրթ համարող երկիրը իրաւունք չունի այսպէս վարուելու, եւ այդպիսի երկիրն արժանի է իր գործընկերների գնահատականին»:
No comments:
Post a Comment