Պոլսոյ պատրիարքական ընտրեալ-տեղապահ Տ. Գարեգին արք. Պեքճեան, որ կը
գտնուի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ, Հայաստանի զանգուածային
լրատուութեան միջոցներուն մէջ հանդէս կու գայ զանազան
յայտարարութիւններով՝ Պոլսոյ աթոռի առկայ հարցերուն շուրջ։
11 Մայիսի երեկոյեան, ան հիւրընկալուեցաւ «Շանթ» հեռուստակայանի «Հեռանկար»
հաղորդաշարի ընթացքին՝ պատասխանելով յայտնի
լրագրող-հրապարակագիր Արամ Աբրահամեանի հարցումներուն։
Ստորեւ կը ներկայացնենք Նորին Սրբազնութեան յայտարարութիւնները՝ «Ժամանակ»ի Երեւանի աշխատակից Անուշ Թրուանցի կողմէ կատարուած
սղագրութեան հիմամբ։ Սղագրութիւնը պահած է խօսակցական ոճն ու շեշտադրումները, Ա. Աբրահամեանի հարցումները արեւմտահայերէնի վերածելով։
-Սրբազան, ես կ՚ուզէի սկսիլ մեր զրոյցին Հայաստան ձեր գալու առաքելութենէն: Ի՞նչ է ձեր առաքելութիւնը հիմա:
-Ուրեմն, ես այս անգամ եկայ, որովհետեւ մենք քանի մը օրէն
Մոսկուա պիտի մեկնինք, ուր Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդի ժողովը
պիտի ըլլայ: Անցեալ անգամ Նիւ Եորքի մէջ տեղի ունեցաւ, իսկ այս
անգամ Մոսկուայի մէջ տեղի պիտի ունենայ, այս առիթով եկած եմ:
Ժողովէն քանի մը օր առաջ եկայ, որպէսզի Վեհափառի հետ քիչ մը
աւելի լայն խօսակցութիւններ կարենանք ունենալ, նաեւ քիչ մը
պատմեմ Պոլսոյ հայ կեանքէն եւ այդտեղի պայմաններէն,
անցուդարձներէն:
-Այսինքն՝ դուք Վեհափառին հետ քննարկա՞ծ էք Պոլսոյ Պատրիարքարանի խնդիրը:
-Տակաւին ոչ: Ես նոր եկայ:
-Դուք տակաւին չէ՞ք հանդիպած:
-Չենք հանդիպած: Այս առաւօտ եկայ: Եւ հաւանաբար վաղը պիտի
տեսնուինք իրարու հետ եւ այն ատեն քիչ մը աւելի լայն ձեւով պիտի
խօսինք:
-Այստեղ՝ Հայաստանի մէջ, քանի մը տարի առաջ ոչ ոք կը
հետաքրքրուէր, թէ ո՛վ է Պոլսոյ պատրիարքը: Երբ Արամ Սրբազանը, մեղմ
ըսենք, շատ ոչ շրջահայեաց ձեւով խօսեցաւ Հայոց Ցեղասպանութեան
մասին, այդ բանէն յետոյ, եւ հիմա՝ այս իրադարձութիւններէն յետոյ,
Հայաստանի մէջ սկսած են այդ հարցով հետաքրքրուիլ:
-Այո: Շատ լաւ է ատիկա, որովհետեւ պատմական աթոռ մըն է
պատրիարքութիւնը, 555 տարի է՝ գոյութիւն ունի, եւ Պոլսոյ
Պատրիարքութիւնը մեր չորս նուիրապետական կեդրոններէն մէկն է:
Էջմիածինը առաջինն է, յետոյ կու գայ Անթիլիասը, Երուսաղէմի
Առաքելական Եկեղեցին եւ յետոյ՝ Պոլիսը: Այնպէս որ Պոլսոյ
կեանքին շուրջը նաեւ հաւաքուած են այդտեղի բոլոր ժողովուրդի
անհատները եւ հայկական կեանքը ընդհանրապէս Պատրիարքարանի
շուրջ եւ Պատրիարքարանի հետ կապուած կազմակերպութիւններու հետ
միասին կ՚անցընեն:
-Հետաքրքութիւն յառաջացաւ առաջին անգամ այն ժամանակ, երբ
Արամ Սրբազան խօսեցաւ Ցեղասպանութեան մասին: Հասկնալով, որ ան
Թուրքիոյ քաղաքացի է եւ այլն, եւ այլն, այնուամենայնիւ, ան կրնա՞ր
ընտրել աւելի ճիշդ, աւելի նուրբ ձեւ՝ այդ մասին խօսելու:
-Այո՛, դուք արդէն արտայայտեցիք՝ քիչ մը շրջահայեաց չեղած
ձեւով ներկայացուեցաւ, նամակ մը ուղարկեց, այդ մասին է երեւի
ձեր ակնարկութիւնը: Տարբեր ձեւերով կրնար պատասխանել անշուշտ,
որովհետեւ ատկէ առաջ եղած, գտնուած պատրիարքները իսկապէս,
տարբեր ձեւով, ոչ մէկը անհանգիստ ընող ձեւով արտայայտուեցան,
անոնցմէ մէկը Շնորհք Պատրիարքն է: Այդ ժամանակները ես ալ Պոլիս
եղած եմ:
-Ինչպէ՞ս կ՚արտայայտուէր ան:
-Այդ պարագային ուրեմն յաճախ թղթակիցները կ՚երթային,
ցեղասպանութեան մասին հարցումներ կ՚ուղղէին, որովհետեւ ամէն
տարի, Սփիւռքի մէջ մանաւանդ այս հարցը կ՚արծարծուէր, եւ թուրքերը
միշտ անհանգիստ էին, թէ Ամերիկան ինչ պիտի ըսէ այս մասին, եւ
թղթակիցները կ՚երթային Շնորհք Պատրիարքի կարծիքը առնելու: Եւ
Շնորհք Պատրիարք, անգամ մը այլեւս այնքան նեղուեցաւ, որ յայտնեց,
թէ մեր ընտանիքը Եոզղատի մէջ ութսուն հոգիէ կը բաղկանար, այսօր
ոչ մէկը կեանքի մէջ է, մինակ իմ անձս կ՚ապրի, հիմա դուք ըսէք՝
ցեղասպանութիւն եղա՞ծ է, թէ՞ չէ եղած: Նման պատասխան տուած է:
-Լաւ ձեւ ընտրած է: Եւ երկրորդ անգամ Պատրիարքարանի շուրջ
հետաքրքրութիւն յառաջացաւ այն ժամանակ, երբ դուք տեղապահ
ընտրուեցաք եւ Արամ Սրբազանը չըն- տըրուեցաւ, բայց մնաց իր աթոռին
վրայ: Փետրուարին Սուրբ Էջմիածնի մէջ դուք հանդիպում ունեցած էք,
նաեւ՝ Արամ Սրբազանը: Ինչի՞ մասին պայմանաւորուած էք:
-Այս հարցը արծարծուած էր Պոլսոյ մէջ, հոն պատրիարքական
ընտրութիւններու մասին այլեւս սկսան ձայները աւելի բարձր հնչել,
եւ հետեւաբար թերթերու մէջ գրուած յօդուածները, այս կամ այն
անձերու արտայայտութիւնները եւ այլն անշուշտ ականջը հասան
Վեհափառ Հայրապետին եւ ինքն ալ, որպէս զգուշութիւն, մեզ
հրաւիրեց: Այսինքն հրաւիրեց պատրիարքարական ընտրութիւններու
հետ կապուած անձերը, որպէսզի մեզի հետ զրոյց ունենայ եւ մեզի
խորհուրդ տայ, որպէսզի խաղաղ պայմաններու մէջ, եղբայրական ոգիով
լուծուի այս հարցը եւ ժողովուրդը հանգստացնէ, ըսելով, որ աղմուկ
հանելու պէտք չկայ, պիտի լուծուի այս հարցը, բայց խաղաղ
պայմաններու մէջ: Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետի կարծիքն ու
խորհուրդը այս եղաւ մեզի: Բայց եկէք նայեցէք, որ այս հարցը Պոլսոյ
մէջ տարածուեցաւ այնպիսի ձեւով, որ իբրեւ թէ Հայաստանէն եւ
Էջմիածնէն Ամենայն Հայոց Վեհափառը Թուրքիոյ ներքին գործերուն
կը խառնուի, մինչդեռ այդպիսի բան գոյութիւն չունի: Ես, ինծի հետ
այս ուղղութեամբ խօսած անձերուն միշտ ըսի նոյն բանը, որ մենք
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին հետ ամէն պարագայի կը խօսինք մեր
կարգ մը հարցերու մասին, որովհետեւ ինքը կը գլխաւորէ եկեղեցին
եւ մեր հոգեւոր կեդրոնը կը գտնուի Էջմիածնի մէջ ու պատճառ չկայ, որ
մենք եկեղեցւոյ հետ կապուած որեւէ հարցի մասին երթանք Վեհափառի
հետ խօսակցութիւն ունենանք։ Այնպէս որ այս հարցը բաւական
մեղմացաւ, մարդիկ զգուշացան այլեւս այս մասին խօսելէ,
որովհետեւ նաեւ վտանգաւոր է, գիտէք, երբ որ Հայաստանը խնդրոյ
առարկայ է: Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւնները ծանօթ են բոլորին,
ի՜նչ հարկ կայ, որ ըսուի, որ իբրեւ թէ Էջմիածին կամ Հայաստան
Թուրքիոյ ներքին գործերուն կը խառնուին: Այդպիսի բան գոյութիւն
չունի:
-Սրբազան, դուք բոլորդ այդ հանդիպման ժամանակ
պայմանաւորուեցաք, որքան կը հասկնամ, որ կ՚ընդունիք 15 Մարտին
կայանալիք ընտրութիւններու արդիւնքները: Ինչո՞ւ այնպէս եղաւ,
որ ձեզմէ մէկը, այնուամենայնիւ, արդիւնքները չընդունեց:
-Ատիկա պէտք է Արամ Սրբազանին հարցնէք, աւելի ճիշդ կ՚ըլլայ:
Այն պայմանաւորուածութիւնը որ կար, ինք առարկութիւն չըրաւ
որեւէ բանի, ուրեմն, վերադարձին, ընտրութենէն յետոյ, ով որ
շահէր, ինքը պէտք է փոխանորդի այդ հանգամանքէն հրաժարէր,
չհրաժարեցաւ, պատճառները ես չեմ կրնար գիտնալ, միայն պատասխանը
ինք կրնայ տալ:
-Այնուամենայնիւ, 15 Մարտին տեղի ունեցան ընտրութիւններ,
եւ 34 հոգեւորականներէն 23-ը քուէարկեցին ձեզի: Ի՞նչ բան կը
խանգարէ, որպէսզի դուք ձեր պաշտօնը կատարէք:
-Ուրեմն, ընտրութենէն անմիջապէս յետոյ, երբ որ դադար մը տեղի
ունեցաւ, այդ դադարէն յետոյ իմ նպատակս էր, որպէս
ընտրեալ-տեղապահ կրօնական ժողով մը գումարել եւ յառաջիկայ մեր
ճանապարհի քարտէսը դնել մէջտեղ: Ատիկա տեղի չունեցաւ,
որովհետեւ հոն գտնուող Արամ Սրբազանի թիկնապահը, որ նշանակուած է
պետութեան կողմէ, ոստիկան մըն է (ուրիշ ոստիկաններ ալ կային
այդտեղ շրջող), մեզ հրաւիրեց Արամ Սրբազանի սենեակը, ուր մեզի
յայտնեց կուսակալութենէն եկած նամակի մը պարունակութիւնը:
-Ոստիկա՞նը յայտնած է ձեզի եւ ոչ Արամ Սրբազանը:
-Ինքն ալ ներկայ էր անշուշտ հոն, բայց այդպիսի պաշտօնական նամակ
մը, որ կուսակալութենէն եկած է, ոստիկանը առաւ եւ ոտքի
կանգնած կարդաց, ինչ որ հաւանաբար ծանօթ է ձեզի: Մէջը տեղապահի
ընտրութեան մասին կամ տեղապահի անձին մասին որեւէ խօսք չկայ,
այլ միայն կը հաստատէ, որ փոխանորդը մինչեւ այդ գոյութիւն
ունեցող, անիկա իր պաշտօնին մնայ եւ շարունակէ իր գործը: Այսքան
բան է: Անշուշտ, ասիկա տարբեր մեկնաբանութիւններու տեղի տուաւ
յետոյ, ըսելով, թէ պետութիւնը տեղապահի ընտրութիւնը հաշուի
չ՚առներ, ձեզ իբրեւ տեղապահ չի ճանչնար: Այդպիսի բան գոյութիւն
չունի, եթէ այդպիսի բան մը մտածուած ըլլար կառավարութեան կողմէ,
արդէն որեւէ ձեւով կը հասկցնէին ատիկա մեզի:
-Սրբազան, խնդրեմ պատասխանեցէք, Թուրքիոյ պետութիւնը ի՞նչ
իրաւական յարաբերութիւններու մէջ է կրօնական համայնքի, տուեալ
պարագային՝ հայ համայնքի հետ:
-Հիմա գիտէք, որ արեւելեան երկիրներու մէջ եկեղեցւոյ մէջ
տեղի ունենած որեւէ ընտրութեան պարագային ատիկա պէտք է
կառավարութիւնը վաւերացնէ, ինչպէս՝ Երուսաղէմի պատրիարքի
ընտրութիւնը, ինչպէս՝ Իրանի մէջ եւ այլն, Արեւելքի մէջ այսպիսի
դրութիւն մը գոյութիւն ունի: Ուրեմն, մենք՝ իբրեւ կրօնական
փոքրամասնութիւն, պետութիւնը իր իրաւունքը կը համարէ
ընտրութիւնը վաւերացնել կամ մերժել, ինչպէս նաեւ՝
Պատրիարքարանի եւ համայնքի հետ կապուած միւս
կազմակերպութիւններու ընտրութիւնները կը վաւերացնէ: Այսօր
35-40 եկեղեցիներ գոյութիւն ունին Պոլսոյ մէջ եւ այս
եկեղեցիներու վարչութիւններու ընտրութիւնները նախ կ՚արտօնէ
պետութիւնը, իսկ ընտրութենէն յետոյ, ընտրուածները կը
վաւերացնէ: Այսպիսի յարաբերութիւն մը օսմանեան շրջանէն ի վեր
գոյութիւն ունի եւ եթէ կը յիշէք, Ազգային Սահմանադրութեան մէջ
ալ այս մասին յօդուած գոյութիւն ունի:
-Հիմա վաւերացուցա՞ծ է, թէ՞ մերժած է:
-Հիմա ոչ վաւերացուց, ոչ ալ մերժեց: Այսպիսի դրութեան մէջ է:
Բայց ինծի համար աւելի հաշուի պէտք է առնել, կը խորհիմ, որ
եկեղեցական իշխանութիւնը ի՞նչ կ՚ըսէ: Հիմա եկեղեցական
իշխանութիւնը կը սկսի Էջմիածնէն, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս
Վեհափառ Հայրապետի կամքէն: Եւ ինքը, գիտէք, որ երկու անգամ, մէյ
մը առանձին՝ նամակով մը շնորհաւորեց զիս, իբրեւ տեղապահ եւ
երկրորդ, զատկական պատգամի մէջ յիշեց իմ անունը, ինչպէս նաեւ՝
միւս նուիրապետական աթոռներու գահակալները: Ասիկա կանոն մըն
է, աւանդութիւն մըն է մեր մէջ եւ եկեղեցւոյ պետը, երբ որ այս կամքը
կը ցուցաբերէ եւ երրորդ, երբ որ եկեղեցական համագումար մը
ընտրութիւն մը կը կազմակերպէ, եւ այդ ընտրեալը ես կ՚ըլլամ, ուրեմն
եկեղեցական իշխանութեան տուած որոշումն է, որ ի զօրու պէտք է
դառնայ:
-Թեքնիկապէս ատիկա ինչպէ՞ս է: Դուք Գերմանիայէն գացած էք Պոլիս եւ չե՞ն ձգեր, որ դուք այդ շէնքը մտնէք:
-Անձէն կախում ունի, ըսի, չէ՞: Անձերու հետ կապուած հարցեր են,
ինծի պէտք է այնտեղ գրասենեակ տրամադրէին, աշխատասենեակ եւ այլն,
եւ այլն: Ետեւը կայ ուրիշ շէնք մը, ուր ննջարաններ կան, այդտեղ
տուին սենեակ մը, բայց իմ պաշտօնավայրս, երբ որ միւս շէնքն է, ուրեմն
պէտք է հոն երթայի ես: Եւ այդտեղ չկրցայ երթալ:
-Իսկ ըսենք թէ պատարագ մատուցել Պոլսոյ եկեղեցիներու մէջ, ատիկա թոյլ տրուա՞ծ է ձեզի կամ արգիլուա՞ծ է:
-Ատիկա խնդիր մը չէ, բայց ուրիշ բան մը պատահեցաւ այդ
ուղղութեամբ ալ: Հակառակ ասկէ առաջ եղած կացութեան,
եկեղեցիները յայտարարութիւններ կու տան՝ այսինչ եկեղեցւոյ
մէջ այսինչ Կիրակին պատարագ պիտի մատուցանէ այսինչ սրբազանը իր
պաշտօնն ալ յիշելով: Ուրեմն իմ մասին ասկէ առաջ կը գրէին
առաջնորդ Գերմանիոյ Գարեգին արք. Պեքճեան, կը պատարագէ այսինչ
եկեղեցւոյ մէջ, բայց այս անգամ երեւի հրահանգ գացած էր բոլոր
եկեղեցիներուն, որ տիտղոսները չյիշուին, ո՛չ տեղապահ եւ ոչ ալ
առաջնորդի հանգամանքս յիշուեցաւ այդ թերթերուն մէջ, բայց եթէ
ուզես՝ գնա այսինչ պատարագին ներկայ եղիր:
-Քիչ մը շեղուելով թեմայէն: 24 Ապրիլին հետաքրքրական բան
մը տեղի ունեցաւ. դուք գացիք գերեզմանը այն թուրք պաշտօնեային,
որ 15 թուականին հայերու նկատմամբ բարի գտնուած էր: Մէկ-երկու բառով
պատմէք ատոր մասին:
-Ուրեմն Ապրիլ 24-ը ասկէ առաջ արդէն դժուար էր արտասանել
Թուրքիոյ պայմաններու մէջ, բայց երկու-երեք տարիէ ի վեր
կառավարութիւնը թոյլ կու տայ, որպէսզի մեր նահատակներուն համար
հոգեհանգիստի արարողութիւններ կազմակերպուին
եկեղեցիներուն մէջ, եւ այս առիթով ալ նախագահը արդէն
ցաւակցական նամակներ կը ղրկէ, զիս ալ նշանակած էին եկեղեցի մը,
ես մերժեցի երթալ, որովհետեւ երբ որ այդպիսի արարողութեան մը
ներկայ կ՚ըլլաք, պէտք է նաեւ քանի մը խօսքով այդ օրուան իմաստը,
նշանակութիւնը բացայայտենք: Ատկէ խուսափելու համար, որպէսզի
սխալ մեկնաբանութիւններու եւ կամ մասնաւոր չարութեամբ
մեկնաբանութիւններ չտրուելու համար ես այդտեղ չգացի, բայց իմ
պարտականութիւնը համարեցի երթալ նախեւառաջ Հրանդ Տինքի
գերեզմանը, մեր մտաւորականներու բաժինը գերեզմանի մէջ,
Պալեաններու շիրմը աղօթել եւ ատկէ յետոյ՝ թրքական
գերեզմանատուն մը, ուր յայտնի մարդիկ՝ գրագէտներ եւ այլն թաղուած
են, յայտնի պետական գործիչներ, եւ այդտեղ թաղուած է Ալի Ֆաիք
Օզանսոյ անունով բանաստեղծ մը։ Այս անձը եղած է Կուտինա
քաղաքի՝ Կոմիտասի ծննդավայրի կառավարիչը: Անոր շիրիմը նաեւ
մեր համայնքէն պատուական անձ մը՝ Թորոս Աբիկ անունով, իր
անձնական ծախսերով շինած է, բարեկարգած է, ըսենք: Եւ այդտեղ
գացի որպէս երախտագիտութիւն: Այդ անձը 1915-ին հազարաւոր
հայերու կեանքը փրկած է, դէմ դնելով իթթիհատական կամքին, որ
աքսորի կ՚ուզէր ղրկել բոլորը, ինքը դէմ կեցած է եւ իր այդ արարքին
համար ալ ինքը տուժած է, որովհետեւ այդպիսի հրահանգ կար, որ ո՛վ
որ այսպիսի արարքի մը մէջ կը գտնուի, անպայման պիտի վտանգուի եւ
պաշտօնազուրկ պիտի ըլլայ ըսելով:
Այդ մարդը պաշտօնազուրկ ալ եղաւ, ամէն տեսակի հալածանքի
ենթարկուեցաւ եւ այլն: Ուրեմն ասանկ քանի մը անձեր կան՝ պետական
գործիչներ, որոնք հազարաւոր հայերու կեանքը ազատած են: Ես անոր
գերեզմանը գացի եւ այդտեղ մզկիթ կայ, իմամ մը կանչեցինք: Մարդը
զարմացաւ, զիս տեսաւ իմ հոգեւորականի զգեստով, ըսաւ՝ դուք ո՞վ
էք, ի՞նչ կ՚ուզէք այստեղը ընել, ըսինք որ կ՚ուզենք հոգեհանգիստ մը
կամ իրենց բառերով մեւլիւթ մը ընենք այստեղ, որովհետեւ այս անձը
1915 թուականին հազաւարոր հայերու կեանքը ազատած է, մենք
երախտապարտ ժողովուրդ մը եղած ենք, Օսմանեան ժամանակաշրջանին
երբ որ կ՚ապրէինք, Օսմանեան պետութիւնը մեզ կը կոչէր հաւատարիմ
ժողովուրդ: Այդպէս կ՚անուանէր. հաւաքականութիւն մը, որ
պետութեան հաւատարիմ է եւ պարտաճանաչ է իրեն տրուած
պարտականութիւններուն մէջ: Մարդը զարմացաւ, ըսաւ կեանքիս մէջ
առաջին անգամ կը տեսնեմ այսպիսի պարագայ մը, որ քրիստոնեայ
ըլլալով գան եւ մահմետական մէկու մը համար աղօթք խնդրեն: Ըսինք,
որ այս է պատմութիւնը, այնպէս որ մեր երախտագիտութիւնը միշտ
պիտի յիշենք ասկէ վերջ:
-Վերջին հարցումը. դառնալով նորէն Պատրիարքարանի
խնդիրներուն։ Երկու հոգեւորական, երկու սրբազան կը պայքարին,
այսպէս ըսենք, աթոռի համար: Այդ մէկը՝ մեզի՝ հաւատացեալներուս
վրայ լաւ տպաւորութիւն մը պիտի չձգէ: Հիմա մէկն ու մէկը պէտք է
հրաժարի, մէկն ու մէկը պէտք է զիջէ: Կրնայ պատահի՞լ, որ դո՛ւք
զիջիք:
-Եթէ պէտք ըլլայ, կը զիջինք, ինչու չէ: Ատիկա հնարաւոր է:
Անհնար բան մը չկայ աշխարհի վրայ, կեանքի մէջ, միայն թէ այստեղ
պայքար չկայ, այստեղ կայ ընթացք մը, որ պարտադրուած է, ըսենք,
տեսակ կը ժողովուրդի կողմէ եւ այդտեղի աւանդութիւններու
միջոցաւ: Այդ պարտադրանքը ի՞նչ է՝ պատրիարքի ընտրութիւն։ Ուրեմն
ընտրութիւնը տեղի կ՚ունենայ թեկնածուներու միջեւ: Ես թեկնածու
ներկայացայ որպէս այդ աթոռի պատկանող հոգեւորականներէն
մէկը, ինչպէս նաեւ՝ միւս անձերը, ուրիշ անձեր ալ կրնային մէջտեղ
գալ: Իմ կարծիքով, քիչ մը սխալ արտայայտութիւն է պայքարի ձեւով
դնել հարցը, այլ ուղղակի աւանդոյթը շարունակելու հաշւոյն պէտք է
ատիկա տեղի ունենայ՝ պատրիարքական ընտրութիւն: Իսկ
ընտրութենէն առաջ տեղապահ մը պէտք է ընտրուի, որպէսզի
պատրիարքական ընտրութիւնները կազմակերպէ եւ համապատասխան
աշխարհականներու հետ միասին գործակցելով մէջտեղ բերեն
ընտրութեան հարցը:
«Ժամանակ», 13 Մայիս 2017
No comments:
Post a Comment