«Պոլսահայ համայնքը կը դատապարտէ կատարուած յայտարարութիւնը» կամ՝ «ղազէթաճիութիւն»

Ա. Դ.

 

Թրքական բա­նակին Աֆ­րի­նի մէջ ձեռ­նարկած ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թեան առ­թիւ՝ Պոլ­սոյ Հա­յոց պատ­րիար­քա­րանի հրա­պարա­կած զօ­րակ­ցա­կան հա­ղոր­դագրու­թեան լու­րին կից, հայ­կա­կան կարգ մը լրաս­փիւռներ,– հա­ւանա­բար իրար­մէ առ­նե­լով,– գրած են նաեւ, որ «պոլ­սա­հայ հա­մայնքը կը դա­տապար­տէ» այս հա­ղոր­դագրու­թիւնը։

Հոս, իմ խնդի­րը վե­րաբե­րե­լով միայն ու միայն պար­կեշտ լրագ­րու­թեան, մէկ­դի կը ձգեմ թրքա­կան ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թեան վեր­լուծու­մը, ինչպէս նաեւ՝ Պոլ­սոյ Հա­յոց պատ­րիար­քա­րանի առած քայ­լին սխալ կամ ճիշդ ըլ­լա­լու դա­տու­մը։

Բայց, ինչպէ՞ս կա­րելի է յայ­տարարել «պոլ­սա­հայ հա­մայնքը կը դա­տապար­տէ», երբ լու­րին մէջ շօ­շափե­լի ոչ մէկ տուեալ յի­շուած է, այլ միայն գրուած է՝ «Պատ­րիար­քա­րանի տա­րածած յայ­տա­րարու­թեան ար­ձա­գան­գած է պոլ­սա­հայու­թիւնը եւ խիստ քննա­դատած։ Պոլ­սա­հայոց մեծ մա­սը (ընդգծումը իմն է - քանի մը տասնեակ հազար հոգի՞) հա­մոզուած է, որ պատ­րիար­քա­րանը ստի­պուած չէր նման յայ­տա­րարու­թիւն տա­րածե­լու եւ կրնար լռել՝ այս հար­ցի առըն­չութեամբ մնա­լով ան­կողմնա­կալ»։

Եթէ նոյ­նիսկ, ըստ իս, ոեւէ բա­նիմաց հայ պէտք է բաժ­նէ այս տո­ղերուն մէջ ար­տա­յայ­տուած միտ­քը, ճի՞շդ է, լրագ­րութի՞ւն է միայն այդքա­նէն մեկ­նե­լով եւ ըն­կե­րային ցան­ցե­րու վրայ կա­տարուած քա­նի մը գրա­ռումնե­րու վրայ հիմնուե­լով՝ երե­ւոյ­թին տալ պաշ­տօ­նական հան­գա­մանք, գոր­ծե­լով նախ այն տպա­ւորու­թիւնը, որ՝

- պոլ­սա­հայ հա­մայնքը,– հո­գեւո­րակա­նին կից (որու պար­զած պատ­կերն ալ ար­դէն ծա­նօթ է բո­լորիս),– ու­նի նաեւ աշ­խարհա­կան ղե­կավար ներ­կա­յացուցչա­կան մար­մին մը, որ որո­շումներ կը կա­յաց­նէ, դիր­քո­րոշում կը ճշդէ,

- ապա նաեւ՝ այդ կար­ծե­ցեալ մար­մի­նը, այս առ­թիւ, յանուն հա­մայն­քին դիր­քո­րոշում ճշդած է եւ քննա­դատած է Պատ­րիար­քա­րանին  քայ­լը։

Եւ դեռ կայ աւե­լին։ Որ­պէս անլրջու­թեան գե­րագոյն փաստ՝ խնդրոյ առար­կայ լրատուութեան մէջ յի­շուած է միակ անուն մը, եւ այն ալ –չար բախ­տէն– կը պատ­կա­նի ան­ձի մը, որ այ­լեւս Պո­լիս չի բնա­կիր։

Ասի­կա լրագ­րական լուրջ մօտե­ցում չէ։ Նոյն այդ Պոլ­սոյ մէջ ասի­կա կը կո­չէին «ղա­զէթա­ճիու­թիւն», այ­սինքն հոգ չէ թէ տրուած լու­րը ճիշդ կամ ստոյգ չըլ­լայ, այլ բաւ է որ ըլ­լա՛յ ու­շագրաւ, հետաքրքրաշարժ, զգա­յացունց։ 

 

(Յատուկ «Հայկականք»ի համար)