Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւններուն վերջնական ձախողութիւնը

Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Սերժ Սարգսեանը Փետրուար 16, 2015ին նամակով դիմած է Ազգային Ժողովի նախագահ Գալուստ Սահակեանին` տեղեկացնելով Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւնները յետ կանչելու վերաբերեալ իր որոշումին մասին: Նամակին մէջ ըսուած է.

«Յարգելի պարոն Սահակեան, Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւնների` առանց նախապայմանների կարգաւորման գործընթացը սկսելիս մենք լիովին պատկերացրել ենք յետագայ զարգացումների բոլոր հնարաւոր տարբերակները: Մենք պատրաստ էինք ինչպէս արձանագրութիւնների վաւերացման միջոցով յարաբերութիւնների համապարփակ կարգաւորմանը, այնպէս էլ դրանց ձախողուելու տարբերակներին, քանզի թաքցնելու ոչինչ չունէինք, եւ միջազգային հանրութեան համար պարզ էր դառնալու, թէ իրականում որ կողմի մեղքով այդպէս էլ չբացուեց Եւրոպայի վերջին փակ սահմանը եւ բաց թողնուեց հնարաւորութիւնը:

Արդէն մօտ վեց տարի է անցել Հայաստան-Թուրքիա արձանագրութիւնների ստորագրումից: Այս ամբողջ ընթացքում Հայաստանը մշտապէս հետեւողական դիրքորոշում է ցուցաբերել արձանագրութիւնները կեանքի կոչելու հարցում: Սակայն պէտք է փաստել Թուրքիայի իշխանութիւնների քաղաքական կամքի բացակայութիւնը, արձանագրութիւնների տառի ու ոգու աղաւաղումները եւ նախապայմանների շարունակաբար արծարծումը: Դրան զուգահեռ, Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեայ տարելիցի նախաշեմին, նոր թափ է ստանում ժխտողականութեան եւ պատմութեան խմբագրման քաղաքականութիւնը:

Ժամանակի անսպառ չլինելու մասին խօսել եմ բազմիցս, այդ թւում` 2014 թուականի Սեպտեմբերին, ՄԱԿ-ի գլխաւոր վեհաժողովի ամբիոնից: Ցաւում եմ, որ Հայաստանի այդ յորդորը լսելի չեղաւ Թուրքիայի ղեկավարութեան համար: Ուստի, ես որոշում եմ կայացրել 2009 թուականի Հոկտեմբերի 10-ին Ցիւրիխում ստորագրուած «Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւններ հաստատելու մասին» եւ «Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Թուրքիայի Հանրապետութեան միջեւ յարաբերութիւնների զարգացման մասին» արձանագրութիւնները Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային Ժողովից յետ կանչելու վերաբերեալ»:

Նախագահ Սերժ Սարգսյանը նամակով դիմել է ՀՀ ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանին՝ տեղեկացնելով Հայաստան-Թուրքիա արձանագրությունները ՀՀ ԱԺ-ից հետ կանչելու վերաբերյալ իր որոշման մասին: Հանրապետության նախագահի նամակում, մասնավորապես, ասված է. «Հարգելի պարոն Սահակյան, Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների՝ առանց նախապայմանների կարգավորման գործընթացը սկսելիս մենք լիովին պատկերացրել ենք հետագա զարգացումների բոլոր հնարավոր տարբերակները: Մենք պատրաստ էինք ինչպես արձանագրությունների վավերացման միջոցով հարաբերությունների համապարփակ կարգավորմանը, այնպես էլ դրանց ձախողվելու տարբերակներին, քանզի թաքցնելու ոչինչ չունեինք, և միջազգային հանրության համար պարզ էր դառնալու, թե իրականում որ կողմի մեղքով այդպես էլ չբացվեց Եվրոպայի վերջին փակ սահմանը և բաց թողնվեց հնարավորությունը: Արդեն մոտ վեց տարի է անցել Հայաստան-Թուրքիա արձանագրությունների ստորագրումից: Այս ամբողջ ընթացքում Հայաստանը մշտապես հետևողական դիրքորոշում է ցուցաբերել արձանագրությունները կյանքի կոչելու հարցում: Սակայն պետք է փաստել Թուրքիայի իշխանությունների քաղաքական կամքի բացակայությունը, արձանագրությունների տառի ու ոգու աղավաղումները և նախապայմանների շարունակաբար արծարծումը: Դրան զուգահեռ, Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի նախաշեմին, նոր թափ է ստանում ժխտողականության և պատմության խմբագրման քաղաքականությունը: Ժամանակի անսպառ չլինելու մասին խոսել եմ բազմիցս, այդ թվում՝ 2014 թվականի սեպտեմբերին, ՄԱԿ-ի գլխավոր վեհաժողովի ամբիոնից: Ցավում եմ, որ Հայաստանի այդ հորդորը լսելի չեղավ Թուրքիայի ղեկավարության համար: Ուստի, ես որոշում եմ կայացրել 2009 թվականի հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում ստորագրված «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու մասին» և «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև հարաբերությունների զարգացման մասին» արձանագրությունները Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովից հետ կանչելու վերաբերյալ»:

Մանրամասները` yerkir.am կայքում: