Նորվան արք. Զաքարեանի հրաժեշտի խօսքը Թեմական Պատգամաւորական Ժողովին

Հոկտեմբեր 19, 2013ին գումարուած է Ֆրանսայի Թեմական Պատգամաւորական Ժողովի արտակարգ նիստը՝ Մարսէյլի Սրբոց Թարգմանչաց եկեղեցւոյ դահլիճին մէջ։ «Նոր Յառաջ» հրատարակած է հրաժարեալ Նորվան արք. Զաքարեանի հրաժեշտի խօսքը նիստին ընթացքին.

 «Տրուած ըլ­լա­լով այս ժո­ղովին շուրջ ստեղ­ծուած հե­տաքրքրու­թիւնը, մա­նաւանդ Նոր­վան Սրբա­զանին հրա­ժեշ­տի խօս­քին ստեղ­ծած յու­զումնա­լից պա­հը՝ մաս­նա­կից 50էն 60 անդամներուն մօտ, կը հրա­տարա­կենք անոր ար­տա­սանած խօս­քե­րը՝ բաժ­նե­կից ընե­լու համար մեր ըն­թերցող­նե­րը ներ­կայ հանգրուանին տի­րող խիստ կա­րեւոր ան­ցուդար­ձե­րուն, որոնց ճիշդ ըմբռնու­մը ճամ­բայ պի­տի հար­թէ Ֆրան­սա­յի թե­մին վա­ղուան նախաձեռնութիւններուն։
Ստորեւ տպուած տողերը էական են հասկնա­լու հա­մար Սրբա­զան Հօր հրա­ժարա­կանին դրդա­պատ­ճառնե­րը, նաեւ անդրա­դառ­նա­լու հա­մար իր հրա­ժարա­կանին կարգ մը ծալ­քե­րուն, որոնք մին­չեւ հի­մա չէին բա­ցայայ­տուած։
Սրբա­զան Հայ­րը շատ քա­ղաքա­վար կեր­պով կը մատ­նանշէ Թե­մական Խոր­հուրդին թերացումնե­րը՝ ըլ­լա՛յ թե­մին նիւ­թա­կան ու վար­չա­րարա­կան պա­տաս­խա­նատ­ւութեան, յատկա­պէս՝ Տէր Վա­չէի վար­ձատրու­թեան վե­րաբե­րեալ, որ ուղղա­կի Թե­մական Խոր­հուրդի աշխարհական դասուն պար­տա­կանու­թիւնն է, ըլ­լա՛յ այն ժո­ղով­նե­րուն ներ­կայ գտնուած վար­չա­կան­նե­րու կրա­ւորա­կան դիր­քին վե­րաբե­րեալ՝ Կա­թողի­կոսին կող­մէ Ֆրան­սա­յի թե­մի առաջ­նորդին ուղղուած նուաս­տա­ցու­ցիչ ար­տա­յայ­տութիւննե­րուն առթիւ»։

Սիրելի պատ­գա­մաւոր­ներ,
Թե­մական Պատ­գա­մաւո­րական այ­սօ­րուան ար­տա­կարգ ժո­ղովին, որու օրա­կար­գին գլխա­ւոր կէ­տը կը հան­դի­սանայ հրա­ժարա­կանիս ատե­նաբա­նու­թիւնը, պի­տի ցան­կա­յի չար­ծարծել երբեք այդ նիւ­թը, նոյ­նիսկ բա­ցակա­յիլ ժո­ղովէն, որ­պէսզի ին­ծի հար­ցումներ չուղղուէին։ Քա­նի որ ին­ծի ուղղուած հար­ցումնե­րուն եթէ ճշմար­տութիւ­նը բա­ցայայ­տեմ, որոշ ան­ձեր կրնան խծբծուիլ, իսկ ես սիրտ չու­նիմ ոեւէ մէ­կը դա­տելու, նոյնպէս ալ ճշմար­տութիւ­նը ծած­կե­լու։ Հետեւա­բար այս կա­ցու­թեան առ­ջեւ աւե­լի լաւ պի­տի ըլ­լար ձեռնպահ մնալ։
Ուստի եթէ եկայ, պար­զա­պէս առ ի յար­գանք Թե­մական Պատ­գա­մաւո­րական պատ­կա­ռելի ժո­ղովին, որ­մէ ընտրուած էի 2007ին Ֆրան­սա­յի Հա­յոց Թե­մի իբ­րեւ առա­ջին առաջ­նորդ։
Դուք բո­լորդ ալ գի­տէք, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գա­րեգին Բ. Ամե­նայն Հա­յոց Կա­թողի­կոսին, 1 Յու­լիս 2013ին ներ­կա­յացու­ցած հրա­ժարա­կանիս դրդա­պատ­ճա­ռը։ Աւե­լորդ է այստեղ կրկնա­բանել այդ մա­սին։ Բայց ձեզ­մէ շա­տեր կրնան մտա­ծել թէ առաջ­նորդի մը կող­մէ վա­յել չէր խիստ եւ ծանր ոճով այդպէս հրա­ժարա­կան գրել կա­թողի­կոսի մը։ Ձեզ­մէ ոեւէ մէ­կէն աւե­լի գի­տակից եմ այդ իրո­ղու­թեան։ Քա­հանա­յական ծա­ռայու­թեանս 45 տա­րուան ամ­բողջ շրջա­նին, ո՛չ մէկ ժա­մանակ չեմ թե­րացած նուիրա­պետա­կան կարգ ու կա­նոնի պատ­շա­ճու­թիւննե­րը յար­գե­լու։ Բայց պէտք է գիտ­նալ որ նուիրա­պետու­թեան կարգ ու կա­նոնի յար­գանքը միակող­մա­նի չէ, ատի­կա նոյնքան կը վե­րաբե­րի անոր, որ տէրն ու հսկիչն է նուիրա­պետա­կան օրէն­քին։ Մենք բո­լորս ալ ծա­ռաներն ենք այն սրբա­զան հաս­տա­տու­թեան որու անունն է Հա­յաս­տա­նեայց Առա­քելա­կան Սուրբ Եկե­ղեցի, եւ որու գլուխն է մեր Տէ­րը Յի­սուս Քրիս­տոս։ Մենք հաւասարապէս սպա­սաւոր­ներն ենք այդ հաս­տա­տու­թեան, իւ­րա­քան­չիւրս ըստ իր կար­գին ու աս­տի­ճանին։
Այստեղ կ՚ու­զեմ անդրա­դառ­նալ իրո­ղու­թեան մը։ Մեր հա­սարա­կու­թեան մէջ շա­տեր դժուարու­թիւնը ու­նին զա­տորո­շելու տար­բե­րու­թիւնը եկե­ղեցա­կանի ան­ձին եւ եկե­ղեցա­կանու­թեան մի­ջեւ։ Եթէ եկե­ղեցա­կանու­թեան սի­րոյն եկե­ղեցա­կանին թե­րու­թիւննե­րը պի­տի ծած­կուին, օգ­նած չենք ըլ­լար եկե­ղեցա­կանու­թեան բա­րոյա­կանին, ընդհա­կառա­կն, մուր քսած կ՚ըլ­լանք անոր սուրբ երե­սին։ Չեմ ու­զեր աւե­լի խո­րանալ այլ օրի­նակ­ներ մէջ­բե­րելով։
Վե­հափառ Հայ­րա­պետը 3 Յու­լիս թուակի­րով պա­տաս­խա­նեց նա­մակիս, զիս հրա­ւիրե­լով Մայր Աթոռ «…զիս յու­զող դժգո­հու­թիւններն ու խնդիր­նե­րը բարձրաձայ­նե­լու Գե­րագոյն Հոգեւոր Խոր­հուրդի նիս­տի մը», որ գումա­րուե­ցաւ Յու­լիս 30-31ի օրե­րուն։ Այդ նիս­տին հրաւիրուած էին «…ցան­կութեան դէպ­քում նաեւ Ֆրան­սիայի Հա­յոց թե­մի թե­մական խորհուրդի ան­դամնե­րը»։
Թե­մական խոր­հուրդէն ո՛չ մէկ ան­դամ տրա­մադ­րութիւն չյայտնեց եր­թա­լու այդ նիս­տին։ Գալով ինձ 4 էջ­նոց բա­ցատ­րո­ղագիր մը պատ­րաստե­ցի ուր կը հիմ­նա­ւորէի հրա­ժարա­կանիս դրդա­պատ­ճառնե­րը։ 29 Յու­լիս 2013ին կը ղրկէի վե­րոն­շեալ բա­ցատ­րո­ղագի­րը Գե­րագոյն հո­գեւոր խոր­հուրդի նիս­տին ըն­թերցու­մի խնդրա­նօք։ Այդ գրու­թեանս վեր­ջին պար­բե­րու­թեան մէջ կը նշէի նաեւ Գե­րագոյն Հո­գեւոր Խոր­հուրդի նիս­տին չներ­կա­յանա­լու որո­շումս։
Ինչպէս գի­տէք Գե­րագոյն Հո­գեւոր Խոր­հուրդի նիս­տին ըն­դունուեցաւ հրա­ժարա­կանս որ ու­ժի մէջ կը մտնէ 1 Նո­յեմ­բեր 2013էն սկսեալ։ Հրա­ժարա­կանիս մա­սին Մայր Աթո­ռի հաղորդագրութեան մէջ բա­ցատ­րո­ղակա­նիս վե­րաբե­րեալ ակ­նարկու­թիւն կա­տարուած չըլլա­լով, ստի­պուե­ցայ յայ­տա­րարու­թիւն մը հրա­պարա­կել։
Ո՛չ ցա­սում, ո՛չ գան­գատ, բայց սա­կաւիկ մը այս վեր­ջերս զար­մա­ցած եմ ի տես Թե­մական Խոր­հուրդի կե­ցուած­քին, Տէր Վա­չէի դրա­մական հար­ցե­րուն վե­րաբե­րեալ։ Չէ՞ որ մեր կանոնագ­րութեան հա­մաձայն, թե­մի եւ եկե­ղեց­ւոյ նիւ­թա­կան մա­տակա­րարումնե­րով աշ­խարհա­կան վար­չա­կան­նե­րը կը զբա­ղին, ապա ին­չո՞ւ Վե­հափա­ռի մօտ չեն մի­ջամ­տեր որ իրենց առաջ­նորդը իրա­ւունք չու­նի ֆի­նան­սա­կան հար­ցե­րով զբա­ղելու, եւ Վե­հափա­ռը նման պա­րագա­ներու իրենց հետ ուղղա­կի պէտք է կապ հաս­տա­տէր կամ հա­շուի նստէր։ Յե­տոյ, Տէր Վա­չէն ամե­րիկա­հայոց հե­ռատե­սիլէն ելոյթ կ՚ու­նե­նայ, Սար­գիս Պե­տոյեան Nouvelle d’Arménie-ի մէջ Տէր Հօր պա­հակու­թեան մա­սին ան­ճիշդ տե­ղեկու­թիւններ կը հա­ղոր­դէ, խորհուրդի ան­դամնե­րէն ո՛չ մէ­կը չ՚ար­ձա­գան­գեր, սրբագ­րե­լու պա­տաս­խա­նատուու­թիւնը չի ստանձներ, միւս կող­մէ ան­տե­ղի դի­ւանա­գիտա­կան զգու­շա­ւորու­թիւն մը կը ցու­ցա­բերէ, խուսա­փելու հա­մար ճշմար­տութեան խոս­տո­վանու­թե­նէն։
Սի­րելի պատ­գա­մաւոր­ներ, այ­սօր օրը չէ անցնող վեց տա­րուան գոր­ծունէու­թեանս համարատուու­թիւնը ներ­կա­յաց­նե­լու. պա­տիւ մըն էր ին­ծի հա­մար ձեր վստա­հու­թեան, ձեր սի­րոյն, հա­մակ­րանքին ար­ժա­նացած ըլլալը. խո­րին երախ­տա­գիտու­թիւնս կը յայտնեմ այն բոլոր տա­րինե­րուն հա­մար որ մենք միասին կեր­տե­ցինք թե­մը եւ եղ­բայրա­բար գոր­ծե­ցինք անոր բար­ւոք յա­ռաջըն­թա­ցին։ Կը հե­ռանամ Առաջ­նորդի պաշ­տօ­նէս, վար­չա­կան պատասխա­նատւու­թե­նէս, բայց չեմ հե­ռանար եկե­ղեց­ւոյ ծա­ռայու­թե­նէս եւ դպրո­ցի յանձնա­ռու­թե­նէս։
Կը թո­ղում պաշ­տօնս առանց յու­զումի, ինքզին­քիս հետ հաշտ ու խա­ղաղ, հան­դարտ խղճով որ պար­տա­կանու­թիւնս, իմ կա­րողու­թեան չա­փով, լի ու լի կա­տարե­ցի։
Հպար­տութեամբ ու պա­տիւով շա­րու­նա­կեցէ՛ք այն գոր­ծը որ սկսանք աս­կէ 6 տա­րիներ առաջ, ներ­կա­յի տագ­նա­պէն դա­սեր քա­ղեցէք։
Կը սեղ­մեմ ձեզ­մէ իւ­րա­քան­չիւրին ձեռքը։
Մնաք բարով:

«Նոր Յառաջ», Հոկտեմբեր 24, 2013