Օտարամոլ, հայերէն խօսքը չգնահատող խցիկի տէրը եւ հոտող ձուկը

ԱՆԱՐԺԱՆ ԴՊԻՐ

Ասպարէզիս բերմամբ՝ ամէն օր եւ ամբողջ օրը կը կարդամ անվերջ լուրեր ու յօդուածներ, գլխաւորաբար Հայութեան եւ Հայաստանին վերաբերող: Կը պատահի, որ անոնց մէջ հանդիպիմ ծուռ բաներու, զորս բանականութեան կշիռին վրայ դնելէ եւ ներողամտութեան բովէն անցընելէ ետք՝ կը դասեմ յետաձգումով դատապարտելիներու շարքին, այն յոյսով, որ մինչեւ յաջորդ հանդիպում՝ սրբագրուած կ՚ըլլան: Խոստովանիմ, որ անվերջ ալիքներու մաշեցուցած ժայռերուն պէս՝  լուրերու առօրեայ հոսքն ալ ժամանակի ընթացքին կամաց-կամաց մտքիս մէջ կը մաշեցնէ անոնց ցանկը եւ ես ինծի կը մտմտամ, թէ՝ այդքան ալ յիշարժան, լուրջ բաներ չէին ուրեմն:

Բայց երբեմն դէմդ կ՚ելլէ այնպիսի «խոշոր պատառ» մը, որ անկարելի է կլլել ու մարսել, այնքա՛ն որ մեծ կ՚ըլլայ անհեթեթութիւնը:

Այդ եղաւ պարագան հայաստանեան վերջին լուրերէն մէկուն եւ այն ալ, դժբախտաբար, հայերէնի հետ աղերս ունեցող:

Հայաստանի Լեզուի ԿՈՄԻՏԷ-ի նախագահ Դաւիթ Գիւրջինեան վերջերս տուած մամլոյ ասուլիսի մը ընթացքին խստօրէն դատապարտելով օտար տառեր, օտար բառեր գործածողները, ըսեր է. "Մարդը մի փոքրիկ խցիկ է բացում, վրան դնում է օտար տառերով, օտար անուն: Դա զբօսաշրջիկի համար չէ, դա տուեալ մարդու մէջ նստած օտարամոլութեան, հայերէն տառերը չսիրելու, հայերէն խօսքը չգնահատելու, չկարեւորելու հետեւանք է: Այստեղ պետութիւնը պէտք է ոչ միայն խօսի պատժի մասին, այլեւ իր վերաբերմունքը ցոյց տայ":

Շատ բարի: Ինչպէ՞ս չհամաձայնիլ այս ազնիւ մօտեցումին:

Բայց, անհաւատալին այն է, որ այս խօսքերուն հեղինակը քիչ ետք, ներկայացնելով իրենց ծրագրերը՝ նշեր է, որ Լեզուի ԿՈՄԻՏԷ-ն կ՚առաջարկէ ստեղծել հայերէնի ընդհանուր ելեկտրոնային «ՏԵՐՄԻՆԱՐԱՆ» մը:

Այո՛, ՏԵՐ-ՄԻ-ՆԱ-ՐԱՆ:

Մինչ այդ, Լեզուի ԿՈՄԻՏԷ-ն,– որուն սովետական փոշին առնուած պէտք է ըլլար  27 տարի առաջ կամ գոնէ ատկէ ի վեր,– ինչպէս կ՚ըսուի՝ արդէն թել-թել տնկեր էին մազերս, բոլորովին անգիտանալով՝ որ քանի մը տող վար, հանճարեղ ՏԵՐՄԻՆԱՐԱՆ-ը դէմս պիտի ցցուէր:

Հարցը հետեւեալն է. եթէ Լեզուի ԿՈՄԻՏԷ-ի նախագահը ՏԵՐՄԻՆԱՐԱՆ ստեղծէ, ինչո՞ւ փոքր խցիկ բացող մարդն ալ «օտար տառերով, օտար անուն» չդնէ վրան:

Մեր «սիրելի» դրացիները ասացուածք մը ունին՝ «Ձուկը կը սկսի հոտիլ գլուխէն»: Կամ մեր Ֆրանսացի բարեկամները կ՚ըսեն՝ «իւրաքանչիւրը պէտք է աւլէ նա՛խ իր դրան առջեւը»:

Յամենայն դէպս, պարոն Գիւրջինեան իրաւունք ունի. «Այստեղ պետութիւնը պէտք է ոչ միայն խօսի պատժի մասին, այլեւ իր վերաբերմունքը ցոյց տայ»:

Յ.Գ.- Խօսքը մեր մէջ, դատելով Հայաստանի պետական դէմքերու խօսած «հայերէն»-էն, կը դժուարանամ նաեւ պատկերացնելու, թէ այսօր պետութեան ո՞ր խաւը ի վիճակի է հայերէնի անաղարտութեան սրբազան դատը յանձն առնելու: Ատոր համար, նախ եւ առաջ անհրաժեշտ է ունենալ հարցին գիտակցութիւնը եւ ըմբռնել՝ կարեւորութիւնը: Անձնապէս, ներկայի բոլոր տուեալները զիս կը մղեն յոռետես ըլլալու:

(Յատուկ «Հայկականք»ի համար)