Յուլիս 11-14ին Ծաղկաձորի Գրողների Տունը տեղի ունեցած է ՀՀ Սփիւռքի նախարարութեան և Հայաստանի Գրողներու Միութեան օտարագիր հայ գրողներու 5րդ համաժողովը, որուն մասնակցած է 71 գրող Հայաստանէն, Սփիւռքէն եւ Արցախէն:
Բացման խօսքը կատարած է Հայաստանի Գրողներու Միութեան նախագահ Լեւոն Անանեանը, որ նշած է, թէ այսպիսի համաժողովներու կազմակերպումը սկսած է 2005ին, փորձելով «առաւել ամրապնդել Հայաստան-Սփիւռք միասնական գրական դաշտը»: Ողջունելով համաժողովի մասնակիցները, Սփիւռքի նախարարի տեղակալ Դաւիթ Կարապետեանը փոխանցած նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի ողջոյնի խոսքը: Այնուհետեւ խօսք առած են Վլադիմիր Աղայեան (Համաշխարհային Հայկական Կոնգրէսի փոխնախագահ) եւ ՀԲԸՄի հայաստանեան ներկայացուցչութեան տնօրէն Արփի Վարդանեան։ Ելոյթներով հանդես եկած են ամերիկահայ գրող Փիթըր Սուրեանը, Փարիզէն Ջուլիէտ Գրիգորեանը եւ «Սփիւռք» գիտաուսումնական կեդրոնի տնօրէն, գրականագէտ Սուրէն Դանիէլեանը:
Ուիլիըմ Սարոյեանի ստեղծագործութեան մասին զեկոյցով հանդէս եկած է բանաստեղծ ու գրականագէտ Արտեմ Յարութիւնեանը, իսկ «Միրի» վէպը ներկայացուցած է Փիթըր Սուրեանը:
Օրուան երկրորդ կէսին համաժողովին մասնակիցները դիտած են Վօն Փիլիկեանի «Վեհաժողով երկու» ֆիլմը եւ այցելած՝ Կեչառիսի վանական համալիրը:
Յուլիս 13-ին «Համաշխարհայնացում եւ ազգային ինքնութիւն» խորագիրը կրող լիագումար նիստով համաժողովը վերսկսած է իր աշխատանքները։ Երկու մասերէ բաղկացած նիստը վարած են Սփիւռքի փոխնախարար Դավիթ Կարապետեանը, Սփիւռքի նախարարության համահայկական ծրագիրներու վարչութեան պետ Ատոմ Մխիթարեանը, Սուրէն Դանիէլեանը եւ Արտեմ Յարութիւնեանը:
Համաժողովի մասնակիցներ Փիթըր Սուրեան, Ժագլին Չէլիք, Կարօ Յակոբեան, Նինա Գաբրիէլեան, Լուսին Գասպարեան (*), Հերմինէ Նաւասարդեան, Արտեմ Յարութիւնեան, Կիրակոս Գույումճեանը, Մէրի Թէրզեան, Բակուր Կարապետեան եւ Միհրան Մինասեան համաշխարհայնացման եւ ազգային ինքնութեան առնչուող հարցեր արծարծած են իրենց զեկոյցներուն մէջ։ Որոշ մասնակիցներ փորձած են նախ եւ առաջ ճշդել, թէ ինչ է ինքնութիւնը, ինչպէս պէտք է սահմանագծել զայն եւ համընդհանրացման պայմաններու մէջ ի՞նչ ճանապարհներով հնարաւոր է ազգային ինքնութիւնը զարգացնել:
Կարծիք տրուած է նաեւ, որ Հայ Դատն ու Մեծ Եղեռնի հարցը հայութեան համար այսօր վերածուած են իւրօրինակ գաղափարախօսութեան, սակայն, բաւարար չեն ողջ հայութեան միասնականութեան ապահովման ու հզօրագոյն ոյժ դառնալու համար:
Նիստի մասնակիցներէն մէկն ալ նշած է, որ համաշխարհայնացման ամենէն վտանգաւոր երեւոյթներէն մէկը անդիմագիծ մշակույթն է, միւսը՝ արտագաղթը: Մտահոգիչ է նաեւ խառն ամուսնութիւններուն ու արեւմտեան բարքերու ենթակայութիւնը: Եւ որպէսզի Սփիւռք ապրողներուն խօսքը ազդեցիկ եւ տպաւորիչ ըլլայ, անհրաժեշտ է, որ հայ երգը, խօսքն ու միտքը զօրաւոր ըլլան:
Յուլիս 14-ի համաժողովի ամփոփիչ նիստէն առաջ մասնակիցները դիտած են Սփիւռքի նախարարութեան քառամեայ գործունէութեան նուիրուած ֆիլմը: Ամփոփիչ նիստը վարած են Դ. Կարապետեան եւ Լ. Անանեան:
Դ. Կարապետեան նշած է, որ համաժողովը «արդիւնաւէտ քննարկումների մթնոլորտում» անցած է, եւ ընդգծած է օտարագիր գրողներու դերը. «Եթէ օտարագիր գրականութիւնը համեմատենք հայագիր գրականութեան հետ, ապա այն աւելի մեծ քաղաքական արժէք ունի: Հայալեզու գրականութիւն կարդում են հիմնականում հայերը, իսկ ձեր միջոցով օտարները ճանաչում են մեր ժողովրդին, նրա պատմութիւնը, ծանօթանում մեր ժողովրդի խնդիրներին: Դուք այդ ամէնն անում էք մեծ նվիրումով, ինչի համար շնորհակալ ու երախտապարտ ենք ձեզ»:
Լեւոն Անանեան յայտնած է, թէ «ամենակարեւորը անձնական, գրական հանդիպումներն էին, ինչը հնարավորութիւն ունեցանք իրականացնելու Հայաստանի և Սփիւռքի գրողների միջեւ: Ըստ մեր տեսիլքների եւ պատկերացումների՝ կարողացանք քննարկումների միջոցով վեր հանել մեր մտահոգութիւնները, եւ իբրեւ հետագայ արդիւնք, լաւագոյն զեկոյցները կը փորձենք Սփիւռքի նախարարութեան հետ ամփոփել մէկ ժողովածուի մէջ»: Անանեան խօսած է նաեւ ապագայ ծրագիրներու եւ յաջորդ համաժողովի նախապատրաստական աշխատանքներուն մասին:
Այնուհետեւ համաժողովի մասնակիցները այցելած են Էջմիածին, ուր ընդունուած են Գերագոյն Հոգևոր Խորհուրդի նախագահ, Մայր Աթոռի լուսարարապետ Յովնան եպիսկոպոս Յակոբեանի կողմէ: Այնուհետեւ, անոնք մեկնած են Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիր եւ ծաղկեպսակ դրած՝ Մեծ Եղեռնի զոհերու յուշակոթողին, ու այցելած ցեղասպանութեան թանգարանը: Գրողները նաեւ այցելած են Սեւանայ լիճ եւ Նորադուզ։
Յուլիս 15-ին մասնակիցները հանդիպած են Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի հետ: Ան յատկապէս ընդգծած է օտարագիր գրողներու դերը ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացին մէջ եւ օտարագիր հայ գրողներու ներգործութիւնը օտար գրողներու վրայ: «Եթե ձեզանից իւրաքանչիւրն իր բնակութեան երկրում մինչեւ 2015 թ. մէկ գիրք կամ ուսումնասիրություն գրի Մեծ Եղեռնի մասին, յատկապէս եթէ ստեղծուեն վէպեր, էսսէներ Ցեղասպանութիւն վերապրածների մասին եւ գտնեն իրենց այլազգի ընթերցողին, ապա մենք եւ մեկ քայլ առաջ կը գնանք Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ դատապարտման գործում», – նշած է Սփիւռքի նախարարը:
Յուլիս 15-ին մասնակիցները հանդիպած են Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի հետ: Ան յատկապէս ընդգծած է օտարագիր գրողներու դերը ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացին մէջ եւ օտարագիր հայ գրողներու ներգործութիւնը օտար գրողներու վրայ: «Եթե ձեզանից իւրաքանչիւրն իր բնակութեան երկրում մինչեւ 2015 թ. մէկ գիրք կամ ուսումնասիրություն գրի Մեծ Եղեռնի մասին, յատկապէս եթէ ստեղծուեն վէպեր, էսսէներ Ցեղասպանութիւն վերապրածների մասին եւ գտնեն իրենց այլազգի ընթերցողին, ապա մենք եւ մեկ քայլ առաջ կը գնանք Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ դատապարտման գործում», – նշած է Սփիւռքի նախարարը:
Լեւոն Անանեանի շնորհակալական խոսքէն ետք, համաժողովի մասնակիցները «Արի տուն» ծրագրի 4-րդ փուլի բացման հանդիսաւոր արարողութեան մասնակցած են:
Հ. Յակոբեան «Ուիլիըմ Սարոյեան» մետալներով պարգեւատրած է Փիթըր Սուրեանը (ԱՄՆ) եւ Քիթ Ղարիպեանը (Գանատա)։ Համաժողովի մասնակիցները նաեւ ծանօթացած են Սփիւռքի նախարարութեան կողմէ սուրիահայութեան հետ տարուող աշխատանքներուն: Հանդիպումին աւարտին, նախարար Յակոբեան համաժողովի մասնակիցներուն նուիրած է նախարարութեան պատուէրով եւ նախաձեռնութեամբ լոյս տեսած «Գրական Սփիւռք» եւ «Սփիւռք» տարեգիրքերը, ինչպէս նաեւ քանի մը այլ աշխատութիւններ:
«Հայերն այսօր», Յուլիս 12-15, 2013
(*) Տե՛ս ամերիկահայ գրող Լուսին Գասպարեանի անգլերէն վերլուծական յօդուածը, զոր կը հրատարակենք այս լրատուութեան կից («Հայկականք»)։
No comments:
Post a Comment