30.9.16

Տօնական ցնծութիւն

ՍԵՒԱՆ ՏԷՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ

Քանի մը օր առաջ՝ Սեպտեմբերի 26-ին, հանդիսաւորապէս նշուեցաւ Թրքերէնի տօնը։ Հանրապետութեան նախագահը, վարչապետը հրապարակեցին պատգամներ, կայացան զա­նազան ձեռ­նարկներ։ Ին­չո՞ւ սա­կայն Սեպ­տեմբե­րի 26-ը։ Որով­հե­տեւ 1932-ին, այդ օր բա­ցուած էր թրքե­րէնի առա­ջին հա­մագու­մա­րը, Տոլ­մա­պախ­չէի պա­լատին մէջ (մասնակիցնե­րու կար­գին էին քա­նի մը հայ մտա­ւորա­կան­ներ եւս՝ Յա­կոբ Մար­թա­եան, Ստե­փան Կուրտի­կեան, Գէորգ Սիմ­քե­շեան)։

29.9.16

Կարծրատիպերը քանդելու մղումները


ՇԱՀԱՆ ԳԱՆՏԱՀԱՐԵԱՆ

«Ալիք» օրաթերթի 85-ամեակի տօնակատարութիւնը եւ այդ առիթով կազմակերպուած ուղեւորութիւնները, հանդիպումներն ու քննարկումները լիարժէք ծառայեցին թերթին մասին գոյութիւն ունեցող ընդհանուր գաղափարը, պատկերացումները խորացնելու եւ մանաւանդ անդրադառնալու զգայուն տարածաշրջանի մը մէջ լոյս տեսնող 85-ամեայ օրաթերթին ստանձնած դերին եւ այդ դերի կատարումի ազդեցիկութեան կամ այժմէական իրադարձութիւնները նկատի ունենալով` անհրաժեշտութեան:
Հայ մամուլի ներկայացուցիչներու ընդգրկուն ներկայութիւնը Իրանի մէջ, եւ այդ առիթով անկախ պատմամշակութային տեսարժան վայրեր այցելելէ եւ այդ առումով որոշ եզրակացութիւններու յանգելէ, առիթը լիարժէքօրէն օգտագործուած էր նաեւ համայնքի պատասխանատուներուն եւ պետական շրջանակներուն հետ հարցեր քննելու, քննարկումներ ունենալու:

Միջին Արեւելքի մէջ պարսկահայ համայնքը բարեկամութեան կամուրջ

ԺԻՐԱՅՐ ՉՈԼԱՔԵԱՆ
 
Տարիներէ ի վեր արեւմտեան երկիրները Միջին Արեւելքի մէջ իրենց ազդեցութեան գօտիները ամրացնելու համար հեռուէն կամ մօտէն թիրախ առած են Իրանը։ Իրաքի եւ Սուրիոյ մէջ ծայրայեղ իսլամական շարժումներու դէմ պայքարին մէջ կարեւոր գործօն կը հանդիսանայ իրանեան զինեալ միջամտութիւնը։ Այս բոլորին կողքին, իրանեան հիւլէակայաններու տագնապը ամենէն ծանրակշիռն էր, որովհետեւ Արեւմուտքը Իրանին պարտադրեց տնտեսական եւ ելեւմտական խիստ պատիժներ, որոնք տարիներ շարունակ շնչահեղձ դարձուցին երկիրը։ Բարեբախտաբար բարեյաջող աւարտ մը ունեցաւ, ինչ որ առիթ տուաւ Իրան այցելութիւններու նոր հոսանք մը ստեղծելու։
Սեպտեմբեր 12-էն 20, աշխարհասփիւռ հայ մամուլի եւ Հայաստանի լրատու միջոցներու պատասխանատուներու խմբակ մը Իրան այցելեց։ Շարժառիթը՝ պարսկահայութեան երկարամեայ «Ալիք» օրաթերթի (*) 85-ամեակն էր։ Ութօրեայ հրաւէրը կը համընկնէր պարսկահայութեան կազմակերպած Համահայկական մարզական 48-րդ խաղերու բացման հանդիսութեան եւ կը նախատեսէր այցելութիւններ՝ Թեհրանի, Թաւրիզի եւ Նոր Ջուղայի համայնքային եկեղեցական, կուսակցական, կրթական, մարզական, մշակութային ու Հայ դատի կեդրոններ։ Ծրագրուած էին նաեւ հանդիպումներ իրանեան լրասփիւռներու եւ Իրանի Մշակոյթի նախարարութեան հետ, ինչպէս նաեւ Խոմէյնիի դամբարանի այցելութիւն։

28.9.16

Open Letter to the Armenian Diaspora

Arsinee Khanjian


I was detained by Armenian police, in the capital city of Yerevan on July 27, 2016, while photographing a rally for democratic rights and social and political reforms. This random, unjustifiable arrest made me realize that as an artist and human rights activist, it is my responsibility to speak out about issues essential to the stability, unity and perpetual sustainability of the Armenian homeland. I also realized we are overdue in re-examining the nature of the Armenian Diaspora’s engagement with its homeland.
On this 25th anniversary of independence, there are huge social, political and economic obstacles deeply challenging and taxing the livelihood of the Republic of Armenia.
The country has major internal problems due to systemic corruption, nepotism and an oligarchic economy, where power and wealth remains in the hands of a few. Absence of equitable rule of law and upward social mobility combined with the suppression of freedom of speech and thought as well as civil liberties and rights, have all further exacerbated an already intolerable situation in the Republic.
There are other alarming factors fomenting Armenia’s domestic and foreign problems. Lack of natural resources, an economic blockade by Turkey and Azerbaijan, geopolitics of superpowers in the region, adversarial neighbours, a ‘no war no peace’ situation at its border with impending and continued international pressure in the peace negotiations for Nagorno Karabakh Republic, have all thwarted international interest in the twin Armenian republics. These circumstances have created an existential impasse where public mistrust, resentment and fear coupled with inadequate economic and social welfare, have resulted into desperate acts of defiance and outrage.
This deadlocked situation and the sudden incursion of Azeri forces beginning of April, 2016, that caused the death of over one hundred soldiers along with the loss of some 800 hectares of land to Azerbaijan, led to a group of gunmen to take over a police station in Yerevan on July 17, 2016, as an act of last resort after exhausted attempts at promoting change through political movements.
The subsequent expression of public support for the group’s extreme measures illustrated the level of the frustration that has been percolating in Armenian society in the face of governmental indifference and negligence towards the plight of the people. In short, the citizens of Armenia have widespread misgivings about their government and have ceased to believe that their children and grandchildren can have sustainable and dependable living conditions or a future in their ancestral homeland.
Hundreds of thousands are leery about the ruling elite and the questionable, constitutional legitimacy of those in power. Over a million people or one third of the population, have opted quietly, for an exit strategy from the country causing massive depopulation and brain drain of the cream of the crop of our homeland . The preservation and the security of the Republics of Armenia and Artsakh is alarmingly threatened as a consequence.
Citizens and civil organizations who are fighting ongoing indignation or injustices on the ground are calling on the 8-million–strong Armenian Diaspora and its institutions for attention, participation and support.
For years now, citizens of the Republic and a spattering number of Armenians from the Diaspora have been demanding honest and fundamental reforms to the much-too-fragile social contract between the government and the people it’s supposed to represent. They are calling for these changes to remedy the country’s ills and misfortunes — all brought upon by systemic and abusive practices at all levels of state institutions.
Time and again, I have been urged by our compatriots in Armenia that the Diaspora takes upon itself and share the responsibility to pay heed to these circumstances and positively contribute to their efforts in rehabilitating this untenable and explosive environment.
So how can the Diaspora participate in a direct and impactful way toward positive social and political paradigm shifts in Armenia?
Defending human rights, civil rights and rule of law is the prescient and effective way. A simple step will be for independent volunteers from across the Diaspora to go to Armenia in the spring of 2017 and man every polling station at the upcoming parliamentary elections. This on the ground engagement in support of our compatriots should be the priority of every Armenian and their institutions worldwide in order to promote and secure fair and free and transparent elections in the country.
All deployed participants should be non-partisan observers, participating at their own expense and whose sole interest and responsibility is to oversee the election process from the dropping of ballots into boxes, to the counting votes at the closing of the polls. This is a direct and constructive involvement that can help eliminate electoral fraud or vote rigging.
The role of the observers who will work with Armenian civil associations, non-governmental organizations, and anti-corruption bodies is vital and imperative to the process. These observers will be armies of democracy, joining local groups that have the knowledge, the experience and the acquired wisdom from past elections in carrying the work from the ground up.
In the crucial months leading to the next parliamentary elections, voters throughout the country should be provided extended civic education programs about the importance of their participation in a transparent electoral process. They should be encouraged to learn about their privileges and options, and their power to influence with their votes the election’s outcome. They should be brought to believe that this civic duty can and must be carried out without bribery and bullying in the full dignity of their rights.
The protection of these basic human rights of inalienable freedom is closely linked to furthering long-term, sustainable development. It is an instrumental and first crucial step in attaining a true democracy in Armenia.
Diasporan leaders, scholars and activists and specially those coming from Western democracies can help organize and secure training and expertise to implement fair and free elections. They can play a key role in translating the best practices from their adopted countries of residence to practices in Armenia that promote rule of law.
The Central Electoral Commission on the other hand is one good place for those in power to begin implementing democratic safeguards as a gesture of good will. In doing so they will start to build confidence and trust within the electorate, that their vote will not be rigged and that their voice can in fact help secure much needed fundamental change to the existing system.
The upcoming parliamentary elections in May of 2017 will give the Armenian government an ultimate opportunity to take the first and honest transformative steps to conduct transparent elections in the most expedient and effective manner.
Those in power should and must refrain from manipulating or using non-democratic procedures that can lead to the falsification of election results. The Republic of Armenia is a signatory to many conventions and treaties, which stipulate compliance with democratic procedures. Thus, the Republic is obliged by international laws to hold fair and free elections.
It is by engaging in this process as a facilitator that the Diaspora can and will help the Republic of Armenia’s newly elected government to earn respect and legitimacy with its citizens, and with the international community.
On the other hand, a transparent election process will turn citizens into stakeholders and give them a sense of ownership of democratic practices. It will also provide them with hope for a better future and a compelling alternative from the dismal, hopeless prospects they now face.
At this crucial juncture of so many challenges in the homeland, the Diaspora cannot plead ignorance. The Diaspora must not be an ambivalent bystander. Armenians around the world must not avoid or neglect the pleas from our compatriots. The Diaspora must no longer ignore the perils of inaction. We can never say we did not know. We can never say we were not offered a chance to participate in these formative years of our collective future.
As I finish writing this letter, I come across a call from President Serzh Sarkisian in a recent statement published in Diaspora papers: “… I believe, we must not limit ourselves to resources within our ranks and for the resolution of issues before us we must seek and find individuals and people who are able and willing to shoulder responsibilities for the difficult tasks, regardless what part of the world they are.”
I rest my case.
I urge volunteers in the Diaspora to get in touch with Citizen Observer Initiative through Transparency International in Armenia, make plans and commit to being in Armenia as volunteer observers during parliamentary elections next April and enroll as soon as possible by writing to ditord@transparency.am until a volunteer registration platform is built online.
All emails/registrations are also to be cc’d to: iobserve2017@outlook.com to help share interest in volunteering with other organizations working similarly on transparent election initiatives.
In the name of our nation, we all have an opportunity to commit to the ideals of action and advocacy so that Diaspora and Armenia are brought closer — much closer than they are today.
My Armenia deserves better. 
To Armenia with love,

27.9.16

Armenia Today

Knarik O. Meneshian

Two things should fill a person’s soul with wonder and reverence—a starry sky above and morality in one’s heart.
—Karekin Nejdeh*


After 13 years, my husband and I finally returned to Armenia at the end of April 2016 for a two-month visit – this time not as volunteer teachers, but as tourists.
Our first impression of the capital was that of amazement and delight. Zvartnots Airport was modern and efficient and the uniformed staff was professional and welcoming. Yerevan appeared new, fresh, and vibrant. New buildings stood tall and gleaming; flowers adorned select areas of the city, where before there were none.
There was an array of new hotels, restaurants, cafes, eateries, stores, and other businesses, all with neatly groomed and uniformed staff. There were new traffic lights, and both pedestrians and motorists alike obeyed them – a remarkable and much welcomed change from years past.
There were more public restrooms, even in the outlying regions. A standard fee of 100 drams or 21 cents was charged, which helped pay the women who collected the fees and maintained the restrooms–again, a remarkable and much welcomed change from years past.

26.9.16

Dead Poets and a Cobblestone Path

Khatchig Mouradian

A few weeks ago, I visited Misak Medzarents’ (1886-1908) village, Pingean, near the city of Agn (current name: Kemaliye) in Turkey. As I walked in the narrow, cobblestone streets and alleyways of the village where the beloved poet was born, I kept looking at the century-old houses, wondering: Perhaps he was born behind this door, perhaps he scribbled down his first lines on these stairs, perhaps he first fell in love by this fountain… Yet there was no sign of the great poet in this tiny, remote village. He might as well never have existed.
As we returned to our van, I typed in my phone: “I believe that Medzarents’ memory and legacy will, one day, return to Pingean; and his bust will adorn the little village center where older men are gathered now chatting; and perhaps, just perhaps, a small library in the village will carry his name. No, I do not believe. I know.”

25.9.16

Վերջին 10 տարիներին Երեւանում տեղադրուած արձանները

ԴԻԱՆԱ ՂԱԶԱՐԵԱՆ

Վերջին 10 տարիներին Երեւանում տեղադրուել է 29 արձան:
Երեւանի քաղաքապետարանի` «Հետք»-ին փոխանցած յուշարձանների ցանկը ներառում է 2005 թ. մինչև 2016-ի առաջին եռամսեակը տեղադրուած արձանների անունները: Ըստ այդ ցուցակի` 2005 եւ 2006 թուականներին մայրաքաղաքում յուշարձան չի տեղադրուել։

24.9.16

Գնահատում եւ արժեւորում

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
 
Հա­յու­թիւնն այ­սօր հա­մայն աշ­խար­հի մէջ կը տօ­նէ Հա­յաս­տա­նի եր­րորդ հանրապետութեան 25-ա­մեա­կը: Տօ­նա­կան տրա­մադ­րու­թիւն կ՚իշ­խէ ա­մէ­նուր, շնորհաւորան­քի ու մաղ­թա­նքի խօս­քե­րու պա­կաս չկայ: Ան­կա­խու­թեան 25-ա­մեա­կը բա­ցի ու­րա­խու­թեան ա­ռի­թէն՝ ան­ցեա­լը ար­ժե­ւո­րե­լու, ան­կա­խու­թեան ան­ցած ճա­նա­պար­հը գնահա­տե­լու, սխալ­ներն ու թե­րա­ցում­նե­րը վեր հա­նե­լու ա­ռիթ մըն է եւ գնա­հա­տում­նե­րէն ետք այն նաեւ նոր օ­րուայ սկիզբ կը խորհր­դան­շէ:
Ան­կա­խու­թեան 25-ա­մեա­կի առ­թիւ հարկ է նշել, որ ան­կախ պե­տա­կա­նու­թեան կայացումէն, ազ­գա­յին ար­ժէք­նե­րու հաս­տա­տու­մէն զատ Հա­յաս­տա­նի մէջ կա­յա­ցած է նաեւ չոր­րորդ իշ­խա­նու­թիւ­նը՝ մա­մու­լը:

23.9.16

Անկախութեան սերմնացանը

ԱՆԱՀԻՏ ՅՈՎՍԷՓԵԱՆ

Անկախութիւնը հէնց այնպէս չեկաւ: Բառը հասկանալի էր, գաղափարը՝ հեռու: Դեռ Պարոյր Հայրիկեանի անունն ու գործը մեզ անյայտ էին: Դպրոցում անգիր էինք սովորել Միքայէլ Նալբանդեանի «Ազատութիւն»-ը, Ռափայէլ Պատկանեան էլ էինք կարդացել՝ մակերեսը միայն, բայց թէ ի՞նչ էր անկախութիւնը, ազատութիւնը, կասկածում եմ, թէ գաղափար ունէինք: Երբեմն թւում էր, թէ երբ վզկապ չենք կապել, կոմերիտական կրծքանշանը՝ մերժել, աւելի ուշ՝ կոմունիստական կուսակցութեան շարքերն անցնելու գայթակղութեանն ընդդիմացել, հէնց այդ սաղմը՝ ազատութիւն, անկախութիւն ունենալու՝ ծնունդից մարդուն շնորհուած մեր բնական իրաւունքն է շինծու պարտադրանքի առջեւ ծառս եղել: Միայն համալսարանում, օրըստօրէ ըմբռնեցի, թէ ինչ լուսաւոր կապ կայ անկախութեան, ազատութեան, հայոց լեզուով դրանք զգալու ու արտաբերելու միջեւ:

Սիրանոյշ Գալստեան. «Նախնիներիս առաջ իմ գոյութիւնն արդարացնելու համար»

ԿԱՐԻՆԷ ՌԱՖԱՅԷԼԵԱՆ
 
«Իրատես» շաբաթաթերթը հրատարակած է հարցազրոյց մը շարժանկարի մասնագէտ եւ արուեստագիտութեան թեկնածու Սիրանոյշ Գալստեանի հետ։ Շարժառիթը անոր «Հայեացք մեր կինոյին. պատմութիւնը եւ ներկան» գիրքի (Երեւան, 2011) նոր լոյս տեսած անգլերէն լրամշակուած տարբերակն է (Cinema of Armenia: An Overview, Costa Mesa, California, 2016)։

22.9.16

Արամ Պաչեան. «Փոփոխութիւնը կեանքի մեծ նշան է, ինչ-որ լուսաւոր կռիւ մահուան փիլիսոփայութեան դէմ»

ՄԱՐԻՆԷ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ
- Արամ, վաղը նշելու ենք անկախութեան 25-ամեակը (հարցազրոյցն արուել է 20 Սեպտեմբերին): Այս տարիներին ի՞նչ ձեռքբերումներ ունեցանք, ի՞նչ կորցրեցինք:
- Ընդհանրապէս մարդկային քաղաքակրթութեան համար ձեռք ենք բերել արժէքային ամենաթանկ հասկացութիւններից մէկը` անկախութիւն, ազատութիւն: Եւ լայն իմաստով` քաղաքակրթութիւնն, իմ կարծիքով, սկսւում է հէնց այդ տարածքից: Չգիտեմ, մասնագէտ չեմ, չեմ կարող ասել, թէ մեծ հաշուով ձեռքբերումներն ու մեր կորուստները որքանով էին համահունչ մեր ժողովրդի էութեանը: Գուցէ վիճակագիրները, սոցիոլոգները, տնտեսագէտներն աւելի յստակ կարող են խօսել այդ ամէնի մասին:

Քառորդ դար անկախութիւն

Ժ. Չ.
 
25-րդ տարեդարձը պիտի ըլլա՞յ շրջադարձային։ Սպասումները միշտ մեծ եղած են եւ նոյնքան մեծ՝ վհատութիւնը, յուսալքութիւնը, հայրենիքէն հեռանալու մտադրութիւնը։ Սակայն եւ այնպէս նոյնքան եւ աւելի հզօր է ժողովուրդին, մասնաւորապէս երիտասարդութեան փարումը Արցախին, Հայաստանի պաշտպանութեան։ Ծայրագոյն լարումը ստեղծեց «Սասնայ ծռեր»-ը՝ «խմբասպանական» արարքը։ Անսպասելի էր իշխանութեան համար, որ ոստիկանական ջոկատներու ապաւինած՝ պաշտպանուած կը զգար զինեալ ցնցումներէ։ Յենած՝ արտագաղթի մարտավարութեան, ժողովրդային ընդվզումը՝ յեղաշրջումի վտանգէն հեռացուցած կը կարծէր։

Time to Lift ‘Our Truck’

Patrick Azadian
 
Years ago, a relative of my maternal grandmother paid us a visit in the United States from Soviet Armenia. Like a smug Diasporan, I planted an Armenian tri-color on top of our late seventies Zenith television monitor and set the stage to ask my burning question.
“When will Karabakh be re-united with Armenia?” I finally asked.

21.9.16

Անկախութիւնը ամէնօրեայ գործընթաց է

ՅԱԿՈԲ ԱՒԵՏԻՔԵԱՆ
 
Անգլիացիները շատ են սիրում խրատ տալ ամէն ինչում շտապող իրենց ամերիկացի բարեկամներին, նրբօրէն ու բազմիմաստ հեգնել նրանց: Մի խումբ ամերիկացիներ Լոնդոնի եւ շրջակայքի տեսարժան վայրեր այցելելուց յետոյ հետաքրքրւում են, թէ իրենց հիւրընկալներին ինչպէս է յաջողւում այդքան համաչափ, հարթ ու հաւասար խուզել հանրային այգիների գազոնը, խնամել այն: Անգլիացիք, միայն իրենց յատուկ հանդարտութեամբ բացատրում են՝ եթէ դուք էլ 500 տարի ամէն օր տքնաջան այդ գործով զբաղուէիք, ձեր այգիներն էլ մերինի նման գազոն կ՚ունենային:

Հայաստանը «հայրենիք»ի եւ «պետականութեան» միջեւ

ՎԱՐԱԳ ԳԵԹՍԵՄԱՆԵԱՆ
 
Հայաստանի Հանրապետութեան 25-ամեակը ո՛չ միայն առիթ մըն է տօնակատարելու պետականակերտման այս քառորդ դարը, այլ նաեւ լուրջ պահ մըն է յետադարձ հայեացքով նայելու եւ քննարկելու «պետականութիւն» եզրին հասկացողութիւնը եւ, այս պարագային, շատ յաճախ չգոյութիւնը սփիւռքեան քաղաքական մտածողութեան ու տեսադաշտին մէջ: Միշտ չէ, որ երբ «Հայաստան» կամ «հայրենիք» կ’ըսենք, կ’երազենք կամ կը գրենք, «Հայաստանի պետականութեան» գաղափարը կը հասկնանք նոյն պարունակին մէջ: Սոյն յօդուածով կ’ուզեմ քանի մը մատնանշումներ ընել` կապուած «երազային հայրենիք կամ Հայաստան» եւ «պետականութիւն» գաղափարներու փոխկապակցութեան, բայց նաեւ երկրորդին թիւր ըմբռնումին կամ անբաւարար քննարկման` սփիւռքի «Հայաստանակերտման» աշխատանքներուն եւ ջանքերուն մէջ:

Քաղաքականացման ժամանակն է

ՌԱԶՄԻԿ ՇԻՐԻՆԵԱՆ
 
Հայրենի մամուլին մէջ ամէնօրեայ տեղեկութիւն է ժողովուրդի անգործութիւնը, աղքատութիւնը եւ անօթութիւնը՝ յատկապէս Երեւանի, Շիրակի եւ Տաւուշի շրջաններուն մէջ: Ապաքաղաքականացման ցայտուն երեւոյթ է չքաւորութիւնը: Մեր պարագային՝ անհանդուրժելի, որ Ցեղասպանութենէն հարիւր տարի ետք հայրենի մեր ժողովուրդը տակաւին կը մնայ սնունդ աղերսող ժողովուրդ:
Մեր հիմնական հարցը, վերջին քսանհինգ տարիներուն, մեր երկիրը կարգի բերելու եւ Հայաստանի պետականութեան ամրապնդման ու զարգացման հարցը եղած է: Այս հարցը ուղղակի կը դպչի քաղաքական մեր ներկային, մեր ժողովուրդի կենցաղին, մեր երկրի ապահովութեան, մեր պետութիւն ունենալու իրականութեան, մեր այսօրուան՝ իր ամբողջ տուեալներով:

20.9.16

Մարած տաճարի լոյսը

ԱՐԾՈՒԻ ԲԱԽՉԻՆԵԱՆ
 
Աւելի քան երեսունհինգ տարի լիբանանաբնակ կինոբեմադրիչ եւ արտադրիչ Նիկոլ Պեզճեանը խաղարկային եւ վաւերագրական աշխատանքներով կինոէկրանին է փոխադրում հայ Սփիւռքի զանազան երեսակները: 1980-ականներին ԱՄՆ-ում նա ստեղծեց «Մոխրագոյն ձիու ժամը» եւ «Սիսեռ» գեղարուեստական շարժանկարները, որոնք արտայայտում են Նոր Աշխարհում ինքնահաստատուել փորձող մերձաւորարեւելցի հայ գաղթական երիտասարդների ձգտումները, իսկ նրա «Վարդագոյն փիղը» կարելի է համարել Սփիւռքի առաջին հայալեզու արթհաուզ կինոնկարը: Վերադառնալով Մերձաւոր Արեւելք՝ Պեզճեանը ստեղծեց հայ մշակոյթի տարբեր կողմերն արտացոլող «Ծիրանով լի ճանապարհը», «Աւիւն», «Միւռոն» բանաստեղծական շնչով ֆիլմերը: Նա նաեւ ցաւոտ խնդիրներ բարձրաձայնող արուեստագէտ է, որը «Շնորհակալութիւն, տիկնայք եւ պարոնայք» փաստագրութեամբ ամենայն «անողոքութեամբ» վաւերագրեց Լիբանանում ապաստանած սիրիացի փախստականների պայքարն ու դիմադրութիւնը, իսկ «Այս օրուանից յետոյ» ֆիլմով հմտօրէն բացայայտեց հայոց անցեալի անծանօթ էջերից մէկը՝ հայ երեխաներին թուրքացնելու նպատակով Անթուրայի (Լիբանան) որբանոցում առկայ գործունէութիւնը: Ուստի եւ անակնկալ չէր «Տաճար լուսոյ» ֆիլմում շարժանկարչի կինոանդրադարձը նաեւ հայութեան վերջին տասնամեակի ցաւոտ խնդիրներից մէկին՝ Մելգոնեան Կրթական Հաստատութեան հեռաւոր ու ոչ վաղ անցեալին եւ (աւաղ) գոյութիւն չունեցող ներկային:

19.9.16

Steve Kerr and the Kerr Family to Be Honored

Golden State Warriors head coach and six-time National Basketball Association (NBA) champion Steve Kerr and the Kerr family will be honored with the 2016 Humanitarian Award of the Armenian National Committee of America Western Region (ANCA-WR) at a gala banquet on October 16, 2016 at the Westin Bonaventure Hotel in Los Angeles. The award will be given in recognition of their exemplary work through three generations—starting with the Near East Relief during and after the Armenian Genocide and continuing through the present time.

18.9.16

«Ուզում էք անկախ ապրէք, գնացէք՝ անկախ ապրէք, մեզանից ո՛չ փող, ո՛չ արիւն մի՛ ուզէք»

«Առաջին լրատուական»ի (www.1in.am) թղթակիցը հարցազրոյց մը ունեցած է քաղաքագէտ Արա Պապեանի հետ, Արցախի անկախութեան հռչակման 25-ամեակին առիթով՝ Ղարաբաղեան խնդրի եւ միջազգային ճանաչման հեռանկարներուն շուրջ։

17.9.16

Սուրիահայերը Երեւանի մէջ. բախում երազային Հայաստանի եւ իրական Հայաստանի միջեւ

ՀՐԱՅՐ ԵՍԱՅԵԱՆ

Սուրիոյ աւերիչ պատերազմի բռնկումին հինգ տարին լրացաւ արդէն: Սուրիան, որ տասնամեակներէ ի վեր եռացող տարածաշրջանի մը անդորր ովասիսը կը սեպուէր, դարձաւ համաշխարհային քաղաքական ուժերու միջեւ կռուախնձոր` պատերազմի դաշտի վերածուելով: Սուրիոյ հայութիւնը, ինչպէս ամբողջ Սուրիոյ ժողովուրդը, ծանր կորուստներ կրեց պատերազմին պատճառով եւ տեղաշարժի ենթարկուեցաւ: Անոր ստուար մասը իր ասպնջական հայրենիքին թոհուբոհէն ազատելու համար դիմեց գաղթի` թափառելով քաղաքէ քաղաք, երկրէ երկիր, հայրենիքէ հայրենիք, միլիոնաւոր համաքաղաքացիներու նման` գաղթականի աննախանձելի կարգավիճակին մատնուելով:
Սուրիահայերէն շատերը դիմեցին Հայաստան` իբրեւ ապահով ապաստան:

16.9.16

Հայաստանի ներքաղաքական հարցերում առաւել արդիւնաւէտ կարող է ներգրաւուել «հայաստանեան» Սփիւռքը

ԱՐՄԱՆ ԲԱԲԱՋԱՆԵԱՆ
 
Օգոստոսի կէսերուն, հայաստանեան «Առաջին լրատուական» կայքէջը զրուցած է Օքսֆորտի համալսարանի ընկերաբանութեան ամպիոնի դասախօս, սփիւռքագէտ Հրաչ Չիլինկիրեանի հետ։ Հարցազրոյցը շահեկան անդրադարձ մը կը կատարէ Յուլիսի հայաստանեան դէպքերուն եւ Սփիւռքի ներկայ դիրքորոշումին՝ հայաստանեան իրավիճակին դէմ յանդիման։ Պահած ենք Հ. Չիլինկիրեանի պատասխաններուն լեզուն։

15.9.16

Artsakh Was Proven Part of the Kingdom of Van

Siranush Ghazanchyan
 
Armenians had four viceroy seats, one of them in Artsakh. Archeologists have discovered a bronze scepter that belonged to a viceroy during excavations at Teishebani (Karmir Blur), archeologist Hakob Simonyan, deputy head of the Research Center of Historical-Cultural Heritage of the Ministry of Culture, told reporters today. He said the findings unearthed from the site shed light on disputed pages of history.

Ք.Ա. 8-7րդ դարերում Արցախը եղել է Վանի միացեալ թագաւորութեան կազմում

ԼԻԼԻԹ ՄՈՒՐԱԴԵԱՆ
 

Հայերս ունեցել ենք փոխարքայի 4 նստավայր, որոնցից մէկը Արցախում: Թէյշեբայինիում, ինչպէս ժողովուրդն է ասում՝ Կարմիր Բլուրում կատարուած պեղումների արդիւնքում հնագէտները յայտնաբերել են փոխարքայի բրոնզից կերտուած ցլագլուխ կեռ մական եւ հերքում պատմական որոշ իրողութիւններ:

13.9.16

Հրաչեայ Թամրազեանին նայողները պիտի տեսնեն ապագան

 ՎԱՀԱԳՆ ՔԷՇԻՇԵԱՆ

Մա­տենա­դարա­նը կը գու­ժէ իր եր­կար տա­րինե­րու տնօ­րէն Հրա­չեայ Թամ­րա­զեանի վա­ղահաս մա­հը։ Հրա­չեայ Թամ­րա­զեան 3 Սեպ­տեմբեր Շա­բաթ օր, 63 տա­րեկա­նին կը մա­հանայ երկարատեւ հի­ւան­դութե­նէ ետք, իր ետին թո­ղելով հսկա­յական վաս­տակ մը՝ նո­րոգուած ու շէնցած Մաշ­տո­ցի անուան ձե­ռագիր­նե­րու ու­սումնա­սիրու­թեան կեդ­րոն Մա­տենա­դարա­նը։ Իր տնօ­րէնու­թեան տա­րինե­րուն Մա­տենա­դարա­նը պատ­մութեան մէջ առա­ջին ան­գամ ըլ­լա­լով կ՚ընդլայ­նէ իր տա­րած­քը տի­րանա­լով նոր մաս­նա­շէն­քին։ Աւե­լին, ան­ցեալ տա­րուան մէջ, Մատենա­դարա­նը ու­նե­ցաւ իր անդրա­նիկ մաս­նա­ճիւ­ղը, Ար­ցա­­խի Գան­­ձա­­­սար վան­­քին մէջ, ուր հա­­ւաքուած է ար­­ցա­­­խեան ակունքներ ու­­նե­­­ցող ձե­­ռագ­­րա­­­կան աւան­­դը։ Այս ըն­­թացքին Մատենա­­դարա­­նի պաշ­­տօ­­­նէու­­թիւնը կը եռա­­պատ­­կուի հաս­­նե­­­լով 350 հո­­գանոց վիթ­­խա­­­րի աշխա­­­տակազ­­մի։ Մա­­տենա­­դարա­­նի ձե­­ռագիր­­նե­­­րու հա­­ւաքա­­ծուն կը հարստա­­նայ հաս­­նե­­­լով 23 հա­­զարի, դառ­­նա­­­լով աշ­­խարհի ամե­­նէն հա­­րուստ ձե­­ռագիր­­նե­­­րու հա­­ւաքա­­ծու­­նե­­­րէն մէ­­կը, ուր ոչ միայն հա­­յերէն կամ հա­­յատառ ձե­­ռագիր­­ներ հա­­ւաքուած են, այլ բազ­­մա­­­զան լե­­զու­­նե­­­րով, ներառեալ արա­­բատառ օս­­մա­­­ներէն ձե­­ռագիր­­ներ։ Մի­­ջազ­­գա­­­յին յա­­րաբե­­րու­­թիւններ կը մշակուին զա­­նազան կեդ­­րոննե­­րու, հա­­մալ­­սա­­­րան­­նե­­­րու եւ թան­­գա­­­րան­­նե­­­րու հետ։

12.9.16

Ընտանեկան յուշեր Պաքուի հայերուն պատմութենէն

ԻԿՈՐ ՏՈՐՖՄԱՆ-ԼԱԶԱՐԵՒ

Ծ. Խ.- Հայագէտ Իկոր Տորֆման-Լազարեւի կողմէ գրուած այս «ընտանեկան յուշեր»ը, իրենց սեղմ նկարագրով, ընթերցողին կը վերադարձնեն Պաքուի երբեմնի հայաշխարհի բոյրն ու զգացողութիւնը, որոնք յատկապէս քիչ ծանօթ են՝ արեւմտահայ աշխարհին ու իր շառաւիղներուն։ Սոյն արտատպումը կը կատարուի ՀԱՅԵՐԷՆ blog-ի վարչութեան թոյլտուութեամբ։
 
Հայոց աշխարհը ինծի համար Կասպից ծովեզերքէն՝ Պաքուէն սկսաւ, իր ներքին բակերէն, լայնատարած պատշգամներէն, գոյնզգոյն կերակուրներով ծածկուած երկար սեղաններէն, ղարաբաղեան բարբառին հնչիւններէն, հայկական պարերու մէջ փռուած ձեռքերու ուրուագիծերէն, «Քամիներու քաղաքին» չինարներու անդադար սօսաւիւնէն: Եթէ պոլսահայերը վարժ են Հայաստանը իբրեւ արեւելեան հեռաւոր երկիր մը երեւակայել, ապա մեզի համար նոյնիսկ Ղարաբաղը արեւմտեան աշխարհ մըն էր: Մոսկուա ծնած, բնականաբար, չէի կրնար հայութեան մասին յստակ գաղափար մը ունենալ, բայց երբ մանկութեանս Պաքու կ’երթայի, մեծ մօրս ու մեծ հօրս հետ ժամանակ վայելելու համար, ուրիշ տիեզերք մը կը բացայայտէի՝ բաղձալի ու խորհրդաւոր: Կը յիշեմ, ինչպէս մեծ մայրիկիս հետ զբօսնելու կամ գնումներ ընելու ատեն, ան, երբեմն, անծանօթի մը հետ պատահական զրոյցի բռնուելով, հետը քանի մը ռուսերէն նախադասութիւն փոխանակելէ ետք յանկարծ հայերէնին կ’անցնէր: Քովը կանգնած ու գլուխս ի վեր թեքած, մանկական կարճ հասակէս խօսակից մարդուն կզակը միայն կը տեսնէի ու մարդը աչքերովս կ’ուտէի, փորձելով հասկնալ, թէ ինչպէ՞ս մեծ մայրիկս կրցած էր կռահել, թէ դիմացինը հայ էր: Իսկ եթէ հարցնէի իրեն՝ կը ժպտէր միայն ի պատասխան…։ Մարմնովս իսկ կը զգայի, որ ես այս անհետացող աշխարհին հետ անզննելի թելերով կապուած էի:

11.9.16

Ինչու իրականում հրաժարական տուեց Յովիկ Աբրահամեանը

 ԱՐՄԷՆ ԱՌԱՔԵԼԵԱՆ
 
Վարչապետ Յովիկ Աբրահամեանը սեպտեմբերի 8-ին հրաժարական տուեց` այդ պաշտօնում ընդամէնը երկուսուկէս տարի մնալուց յետոյ: Նրա հեռացումը, սակայն, որեւէ կոնկրէտ, հասկանալի բացատրութեան չարժանացաւ: Աբրահամեանի հրաժեշտի ելոյթից տպաւորութիւն էր, որ նա հեռանում է նախագահից եւ ՀՀԿ-ից խռոված, արդարանալու, իր ուսերից կառավարութեան ձախողումների պատասխանատուութիւնը գցելու ակնյայտ ցանկութեամբ: Սակայն ոչ նրա եւ ոչ էլ նախագահի կողմից այդպէս էլ որեւէ բացատրութիւն չտրուեց, թէ ինչո՞ւ է վարչապետի փոփոխութիւնը տեղի ունենում խորհրդարանական վճռորոշ ընտրութիւններից ընդամէնը 6-7 ամիս առաջ, ո՞րն է նման շտապողականութեան օբյեկտիւ անհրաժեշտութիւնը եւ ի՞նչ խնդիր է լուծելու Կարեն Կարապետեանի նոր կառավարութիւնը: Իրականում այն, ինչ տեղի է ունենում ներկայումս, շատ աւելի խոշոր կուլիսային գործընթացի կամ օպերացիայի արարներից է: Իսկ Յովիկ Աբրահամեանի հրաժարականն ունի ոչ թէ մէկ, այլ մի քանի խորքային պատճառ:

10.9.16

Դարձեալ խաբկանք, դարձեալ յուսախաբութիւն



ԱՆԱՐԺԱՆ ԴՊԻՐ

Հայաստանի Կեդրոնական Ընտրական Յանձնաժողովի վերջին որոշումը, որ կը վերաբերի ընտրական օրէնսգիրքի փոփոխութիւններու չեղեալ հռչակումին, խորքին մէջ առանձնապէս ծանրակշիռ երեւոյթ է եւ առիթ՝ լուրջ խորհրդածութիւններու։

9.9.16

Հայոց Ցեղասպանութեան ժխտման փուլերը Թուրքիայում

ԼԻԼԻԹ ԳԱՍՊԱՐԵԱՆ
 

Հերքումը ցեղասպանութեան վերջին փուլն1 է եւ քանի դեռ այն շարունակւում է, ցեղասպանութիւնն էլ է շարունակւում: Հետեւաբար ցեղասպանութիւնը սկիզբ է առել Օսմանեան կայսրութիւնում եւ որքան էլ Թուրքիան իրեն պատասխանատու չհամարի տեղի ունեցածների համար, ժխտողական կեցուածքով շարունակում է իր իսկ նախահայրերի սկսած գործը:
Հարիւր տարի անց, երբ յետադարձ հայացք ենք նետում Թուրքիայի ցեղասպանութեան հարցում վարած քաղաքականութիւններին, ակնյայտ է դառնում, որ հիմքում որեւէ էական փոփոխութիւն չի գրանցուել: Ժխտողական քաղաքականութիւնը ձեւաչափ, լեզուական ոճ եւ երանգ է փոխել, բայց երբեք՝ բովանդակութիւն: Երբեմն բացէ ի բաց, երբեմն քօղարկուած ժխտողականութիւնը ներկայ է եղել: Հերքելու, սովորական իրադարձութեան նման ներկայացնելու, հայերին դաւաճանութեան մէջ մեղադրելու եւ իրենց զոհի կարգավիճակում ներկայացնելու ակտիւ ժխտողականութեան կողքին իր ուրոյն տեղն է գրաւել նաեւ պասիւ ժխտողականութիւնը` լռելու, չլսելու եւ չիմանալու տալը:

8.9.16

Ռոբերտ Քոչարեանի վերջին հարցազրոյցը քաղաքական օրակարգի գլխաւոր նիւթը դարձած է

Հանրապետութեան երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարեան Երեքշաբթի, 6 Սեպտեմբերին «Ազատութիւն» ձայնասփիւռին տուած իր հարցազրոյցին առթիւ ունեցած արտայայտութիւններով կրկին բոլոր ուշադրութիւնները հրաւիրած է իր վրայ:  
Ան անդրադարձած է ղարաբաղեան խնդրին, տնտեսական գործընթացներուն, ինչպէս նաեւ երկրին մէջ ստեղծուած բարոյա-քաղաքական մթնոլորտին:

7.9.16

The 20th Vardanants Day Armenian Lecture, 25 Years of the Dadian Bequest, and the 25th Anniversary of the Armenian Republic to Be Celebrated at the Library of Congress

Levon Avdoyan
 
In many ways the Armenian collections and programs at the Library of Congress will forever be intertwined with the name Dadian.
Interest in the countries of the Middle East grew following the end of World War II, and that interest led to the creation of the Near East Section of the Library of Congress in 1945. Three years later, in 1948, a group of Armenian American academics, businessmen, community leaders and government employees gathered in Washington, DC to create the Committee for the Armenian Collection of the Library of Congress. The committee and its chair, Mr. Arthur H. Dadian, presented 111 Armenian titles to then Librarian of Congress, Dr. Luther H. Evans, in that same year. Dadian described the undertaking in the May 18-24 Library of Congress Information Bulletin: “What we are trying to do is just a humble undertaking by a few citizens to help enrich the Armenian collection of our Library of Congress. We are doing this because we hope that the Armenian literature, portraying as it does the accomplishments and struggles of a heroic and peace-loving people, may have something of value to all Americans.”

6.9.16

Երեք նամակ Պետրոս Հաճեանէն

«Պետրոս Հաճեան ծնած է Ճարապլուս (Սուրիա) 1933ին: Ուսուցչութեամբ զբաղած է նախ Տէր Զօրի հայկական վարժարանը (1954), ապա Հալէպ, ուր նաեւ վարած է «Արեւելք» օրաթերթի փոխխմբագիրի պաշտօնը: 1968-1970 թուականներուն եղած է Քարէն-Եփփէ ճեմարանի տնօրէն: 1970ին մեկնած է Պուէնոս Այրէս, ուր 35 տարի վարած է Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ կրթական հաստատութեան տնօրինութիւնը, «Արմենիա» օրաթերթի խմբագրութիւնը (1971-1986): Մնայուն ներկայութիւն եղած է սփիւռքահայ մամուլին մէջ: 60 տարուան անխոնջ ներկայութիւն՝ իբրեւ հանրային, ուսուցչական, հրապարակախօսական ու գրական գործիչ: Ունի հատորներ: Մահացաւ Պուէնոս Այրէս, 4 Սեպտեմբեր 2012ին:
Նամակներուն լուսապատճէնները մեզի տրամադրած է  այրի Տիկին Սօսի Հաճեան, որուն կը յայտնենք մեր շնորհակալութիւնը: Նամակները ձեռագիր են» (ՀԱՅԵՐԷՆ blog):
Սոյն արտատպումը կը կատարուի ՀԱՅԵՐԷՆ blog-ի վարչութեան թոյլտուութեամբ, որուն կը յայտնենք մեր շնորհակալութիւնը («Հայկականք»)։

5.9.16

Ռ. Հատտէճեան – 90. առաստաղէն դէպի առաստաղին միւս կողմը

ԼԵՒՈՆ ՇԱՌՈՅԵԱՆ
 
Հոն` Վոսփորի ափին,Պոլիս, կայ հայու սիրտ մը, որ հեւքով ու աշխուժով կը տրոփէ 90 տարիէ ի վեր:
Սիրտ մը, որուն բաբախումները կ՛արագանան կամ կը դանդաղին` ըստ հայ կեանքի ելեւէջներուն, ըստ մեր ժողովուրդին խանդավառութիւններուն կամ տագնապներուն, ըստ մեր մշակութային ձեռքբերումներուն կամ տոհմային ընկրկումներուն:
Սիրտ մը, որ երբ 10 տարի առաջ (2006) վիրահատութեան ենթարկուեցաւ, վիրաբոյժները զարմանքով նշմարեցին, որ անոր մաշած դռնակին տակ բոյն դրած էին հայոց այբուբենին 38 տառերը…
Ռ. Հատտէճեանին սի՜րտը…

4.9.16

Անխոնջ գիտնականը՝ Էմմա Կոստանդեան

 ՍՈՒՐԷՆ Թ. ՍԱՐԳՍԵԱՆ

2014 թ. օգոստոսի 24-ին իր մահկանացուն կնքեց յայտնի պատմաբան, գիտութիւնների դոկտոր Էմմա Կոստանդեանը: Աշխատանքային կենսագրութիւնն սկսելով ՀՀ ԳԱԱ. պատմութեան ինստիտուտում` նա ողջ կեանքում հաւատարիմ մնաց իր կոլեկտիւին` այդ ընթացքում լաբորանտից դառնալով գլխաւոր մասնագէտ, գիտութիւնների դոկտոր ու Նոր պատմութեան բաժնի վարիչ: Երջանկայիշատակ Էմմա Աշոտի Կոստանդեանը (1934-2014) այն սակաւաթիւ պատմաբաններից էր, ում գիտական ժառանգութեան գերակշռող մասը նուիրուած է Հայ Եկեղեցու ու դրա երախտաւորների գործունէութեան պատմութեան ուսումնասիրութեանը: 1958 թուականից Է. Կոստանդեանն սկսեց ակօսել հայոց պատմութեան անդաստանը եւ ուսումնասիրել պետականութեան բացակայութեան պայմաններում Հայ Եկեղեցու ծաւալած հայրենանուէր գործունէութեան պատմութիւնը: Իսկ հայ հոգեւոր գործիչների կեանքի եւ գործունէութեան ուսումնասիրութեան հետ կապուած, հայոց պատմութեան ցանկացած դրուագ արդիական է, յատկապէս՝ Հայ Առաքելական Եկեղեցու առանցքային հիմնախնդիրների լուսաբանման, հոգեւորականութեանՙ հայ-ազգային ազատագրական պայքարում եւ ազգային մշակոյթի արժէքային համակարգում ունեցած դերակատարութեան գնահատման եւ արժեւորման տեսանկիւնից:

3.9.16

Ի խնդիր հայերէններու մերձեցման

ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ

«Ազդակ»-ի 22 օգոստոս 2016-ի թիւով, էջ 5, կը գտնենք ընդարձակ յօդուած մը` «Դարձեալ արեւմտահայերէնի համակարգում «ու» ձայնաւորը տառի կարգավիճակին արժանացնելու մասին» յօդուածը, զոր  ստորագրած է հայրենի տաղանդաւոր լեզուաբան  Անժել Ներսէսի Քիւրքճեանը: Քիւրքճեանի` հարցին նուիրուած առաջին յօդուածը չէ այս, թող որ այս յօդուածը ինքնին նոր չէ: Ան տարբեր առիթներով ալ արտայայտուած է նոյն իրողութեան  մասին:

Դարձեալ արեւմտահայերէնի այբուբենի համակարգում «ու» ձայնաւորը տառի կարգավիճակի արժանացնելու մասին

ԱՆԺԷԼ ՆԵՐՍԷՍԻ ՔԻՒՐՔՃԵԱՆ

Դարձեալ, քանզի ու ձայնաւորին նաեւ արեւմտահայերէնի այբուբենի համակարգում տառի կարգավիճակ շնորհելու հարցը մենք քննարկել ենք ինչպէս «Գրաբարի եւ արդի գրական հայերէնի ձայնաւորների համեմատական քննութիւն» յօդուածում (տե՛ս «Զարթօնք» օրաթերթ, 28 Նոյեմբեր 2001), այլեւ` «Գրաբարի ու արդի գրական հայերէնի հնչիւնական համակարգի եւ երկճիւղ հայերէնների մերձեցման համառօտ քննութիւն» զեկուցման մէջ կարդացուած 2015 թուականի նոյեմբերին «Արեւմտահայերէնի եւ արեւելահայերէնի մերձեցման խնդիրներ» թեմայով գիտաժողովում (տե՛ս «Հորիզոն գրական», Նոյեմբեր, 2015, էջ 10-15):

2.9.16

Գրական դեգերումներ Հալէպի կրակների ընդմէջէն

ՍՈՒՐԷՆ ԴԱՆԻԷԼԵԱՆ
 
Հալէպի «Ոսկետառ» տպարանից «Այգ» մատենաշարով լոյս տեսաւ Լեւոն Շառոյեանի «Դեգերումներ հայ գիրի եւ պատմութեան գետեզրին» աշխատութիւնը, որը զոյգ նախաբաններով լաւագոյնս արժեւորել են Բերիոյ թեմի առաջնորդ Շահան արք. Սարգիսեանը եւ Պոլսոյ «Մարմարա»ի խմբագրապետ Ռոպէր Հատտէճեանը:

1.9.16

‘Homo Sovieticus’ Examined in Sixth Annual Summer Program of the Armenian Higher Education Initiative

In its sixth annual summer program, the Armenian Higher Education Initiative (AHEI)—in cooperation with the American University of Armenia (AUA) and the Calouste Gulbenkian Foundation—undertook an intensive examination of the concept of “homo sovieticus” and how this idea can be approached from a wide variety of angles. The program brought together 20 exceptional graduate students in the fields of anthropology, sociology, ethnography, philology, oriental studies, Middle Eastern studies, international law, and history, from universities in Armenia, the United States, Russia, and India. The program also brought together leading experts in a similar range of fields.