Re-working Borges is a legitimate experiment, not a crime

Fernando Sdrigotti

 

In the short story Pierre Menard: Author of Quixote, Jorge Luis Borges writes of an author’s quest to reproduce Cervantes’ masterpiece, word by word, comma after comma. “Pierre Menard did not want to compose another Quixote, which surely is easy enough – he wanted to compose the Quixote,” Borges writes.

More likely than not to be aware of this Borgesian playfulness, Argentine author Pablo Katchadjian decided in 2009 to remix one of Borges’s most renowned short stories The Aleph, keeping the original text but adding a considerable amount of his own writing. The result was the short experimental book called El Aleph engordado (The Fattened Aleph), published by a small underground press in a short run of 300 copies. An unfortunate consequence of Katchadjian’s literary experiments is an ongoing lawsuit initiated in 2011 by Maria Kodama, Borges’s widow and fervent guardian of his literary estate.

Հայկական հետքը կը ջնջուի Մուշի մէջ

Մշոյ Քալէ թաղամասը գտնուող 1600-ամեայ հայկական գերեզմանատունը աւերակի վերածուած է` գանձերու գողերու եւ լքուած վիճակի հետեւանքով: Այդ մասին կը հաղորդէ Akunq.net-ը, վկայակոչելով «Տիճլէ» լրատուական գործակալութիւնը:
1915էն Մուշի մէջ 299 եկեղեցի, 94 վանք, 53 ուխտավայր եւ 135 դպրոց կային, ուր կ՚ուսանէին 5.669 սաներ: «Տարօնի/Մուշի հայերու համերաշխութեան, ընկերային եւ զբօսաշրջութեան միութեան» նախագահ Հայրեթթին Ասլանը, ուշադրութիւն հրաւիրելով այն փաստին վրայ, որ թրքական պետութեան գիտակցաբար վարած քաղաքականութեան միջոցով կ՚ուզեն այս շրջանին հայոց պատմութիւնը անհետացնել, ընդգծեց, որ նաեւ քաղաքին պատմական յիշողութիւնը կը ջնջուի:
Ասլանը, յայտնելով, թէ գերեզմանատունը 1600 տարուան պատմութիւն ունի, նշեց, թէ ամբողջ ժողովուրդի մը պատմութիւնը կանգնած է վերանալու վտանգին դէմ յանդիման:Ան աւելցուց, որ գանձագողերը եւս մեծ վնաս են հասցնում գերեզմաններուն. Ընդգծելով, որ հայերն ու քիւրտերը խաղաղօրէն ապրած էին Մուշի մէջ կոտորածներէն առաջ, ան ըսաւ. «Եթէ կ՚ուզենք խաղաղութեան, սիրոյ եւ յարգանքի մթնոլորտի մէջ
ապրիլ, ապա պէտք է տէր կանգնին հայոց պատմութեան»:
Ան նաեւ յայտնեց, այլ հայկական յուշարձաններ եւս կան Մուշի մէջ, որոնք նաեւ կ՚անհետանան, եւ նշեց. «1915 թուականէն առաջ 100 հազար բնակչութեամբ նահանգ եղած Մուշի լեռնոտ շրջաններուն մէջ անգամ հայերի կողմից ենթակառուցուածքային համակարգեր ստեղծուած էին: Հիմա հայերու եկեղեցիները, վանքերը, դպրոցներն այնքան աւերուած են, որ գրեթէ անհետացման եզրին են: Հարկաւոր է, որ պետութիւնն ու քաղաքացիական-հասարակական կազմակերպութիւնները նրբազգաց ըլլան այս հարցին նկատմամբ: Հազարամեայ պատմութիւն կ՚անհետանայ: Եթէ սոյն կառոյցները աւերուելու փոխարէն վերանորոգուին, ապա աշխարհի չորս ծագերէն այցելուներ կը գան Մուշ, եւ տնտեսական զարգացման հետ միասին` քաղաքին ինքնութիւնը կը պահպանուի»:

ՊԻՆԿԷՕԼԻ ՄԷՋ ԱՒԵՐՈՒԱԾ ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑԻ ՄԸ

Ըստ «Ժամանակ» օրաթերթի հաղորդումին, Պին­կէօ­լի Քար­լըօ­վա գա­ւա­ռէն 3 քմ. հեռաւորու­թեամբ գտնուող Թոփ­լու­լար գիւ­ղի պատ­մա­կան հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցին աւերուեցաւ՝ գանձ ո­րո­նող­նե­րու գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րուն հե­տե­ւան­քով։ 1440 բնակ­չու­թիւն ունե­ցող գիւ­ղը ան­ցեա­լին ե­ղած է հայ­կա­կան բնա­կա­վայր մը։ Ըստ գիւ­ղա­պե­տին, գիւ­ղին նախ­կին ա­նու­նը ե­ղած է Թո­քուլ­քը­րան։ «Մեր գիւ­ղին մէջ կա­րե­լի է հան­դի­պիլ պատ­մա­կան բազ­մա­թիւ գտա­ծո­նե­րու։ Ցա­ւօք գտնող­նե­րը ա­ռանց հասկ­նա­լու վնաս կը հասց­նեն ա­նոնց։ Մեր գիւ­ղը միշտ ա­ւերուած է գանձ ո­րո­նող­նե­րու կող­մէ», ը­սաւ գիւ­ղա­պե­տը՝ ցաւ յայտնելով, որ կ՚անտեսուին յուշարձանները։

ԱՏԱՆԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐԷՆ ՄԷԿԸ ԿԸ ՎԵՐԱԿԱՌՈՒՑՈՒԻ

Կիլիկիոյ տարածքին մէջ գտնուող Ատանայի Սեւ եկեղեցին (Kara Kilise) եւ ահկա (Ֆեքէ) ամրոցը կը վերակառոցուին: Ըստ Ermenihaber.am-ի՝ թրքական «Milliyet» պարբերականի վկայութեամբ, վերակառուցման աշխատանքները գրեթէ աւարտած են:
Ատանայի Սիւլեմիշլի շրջանի թաղամասի թաղապետ Հասան Կեզերը տեղեկացուցած է, որ վերակառուցման աշխատանքները սկսած են 2 տարի առաջ եւ աւարտին պիտի հասնին մինչեւ տարեվերջ: Կեզերը նշած է, որ վերջերս տեղացի եւ օտարազգի զբօսաշրջիկներու մեծ հոսք կը նկատուի դէպի եկեղեցի եւ ամրոց: Անոր կարծիքով զբօսաշրջիկներու թիւը պիտի աճի, եթէ հիւրընկալելու համար համապատասխան կառոյցներ ըլլան:
Ամրոցի վերականգնողական աշխատանքներով զբաղող հնագէտ Ատէմ Եըլտըզտ կ՚ընդգծէ, որ 1000 –ականներուն կառուցուած ամրոցը գտնուած է Փոքր Հայաստանի կամ Կիլիկեան Հայաստանի տարածքին:
«Ամրոցի հարեւանութեամբ կը վերականգնուի նաեւ Սեւ եկեղեցին, որ կապուած եղած է տարածքին մէջ գտնուող 14 այլ եկեղեցիներու հետ: Կը վերականգնուին նաեւ քանի մը այլ ամրոցներ, որոնք Ֆեքէ ամրոցի հետ ընդհանուր շղթայ կը կազմեն եւ այդ շղթային մէջ Ֆեքէ ամրոցի դերը շատ մեծ է: Այս ամրոցը շատ տպաւորիչ է իր պատմութեամբ եւ գեղեցկութեամբ: Անիկա կառուցուած է անհաւատալի եւ իւրայատուկ ճարտարապետական հնարքներով` շատ հետաքրքրական ձեւով վերամշակուած քարերէ»,- նշած է հնագէտը:

Անէութիւնից յայտնուած հայեր

ՎԱՀՐԱՄ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ

 

Ոչի՞նչ` որ խոստովանեմ. նախանձով կարդացի Պուլիցերեան մրցանակակիր Ֆիլիպ Ռոթի «Ամերիկեան հովուերգութիւն» վէպը, որը, որպէս ամերիկեան հրեաների ընտանիքի մի քանի սերնդի պատմութիւն, կարելի է կոչել նաեւ սագա, վիպասք:
Ահա մի քանի մէջբերում վէպից, որոնք հայերիս հետ համեմատութեան եզրեր ունեն. «Նիւեորքեան հրէաների առաջին յետգաղթական սերունդը վերածուեց մի ընկերակցութեան, որն աւելի շատ դէպի ամերիկեան կեանքի մայրուղին էր կողմնորոշուած, քան Հին Աշխարհի ոգին, որը նրանց իդիշախօս ծնողները վերածնել էին Փրինս-սթրիթի խուլ թաղերում»:

«Քիչ դեր չէր խաղացել նաեւ ծնողական ինքնազոհաբերութեան գաղափարախօսութիւնը, որն արգելակել էր բաց խռովութեան մեր ձգտումները եւ ստիպել թաքցնել պատշաճութեան կանոնները խախտող համարեա բոլոր պոռթկումները»:
… «Հրեաների հակասական ցանկութիւնը` լինել բոլորի պէս, բայց եւ առանձնանալ, յայտարարել, թէ "մենք էլ նոյնն ենք", բայց եւ պնդել, որ "մենք ուրիշ ենք"»:
Հայերս մեծ համայնքներ ունենք աշխարհի շատ երկրներում, բայց «Ամերիկեան հովուերգութեան» նման վէպեր կարծես թէ չունենք` եղածների մեծ մասի առանցքը Ցեղասպանութիւնն է:
Այդպիսի մի քանի նոր գիրք ներկայացուեց Երեւանում Ապրիլին` «Գրական տապան»ի շրջանակներում. Ալան Ուայթհորն (Կանադա). «Վերադարձ Հայաստան» / Back to Armenia, Մելինէ Թումանի (ԱՄՆ). «Եղել է, չի եղել» / There Was and There Was Not, Մարսելա Փոլեյն (Աւստրալիա).  «Աշխարհի ծայրը» / The Edge of the World, Մարկ Մուստեան (ԱՄՆ). «Ժանդարմը» / The Gendarme, Դանա Ուոլրաթ (ԱՄՆ). «Ինչպէս ջուրը եւ քարը» / Like Water on Stone:
Չեմ հասցրել բոլորին ծանօթանալ, բայց «Գրական տապան»ին մասնակցութիւնս առիթ դարձաւ, որ կարդամ վերոնշեալ հեղինակներից մէկի` Դանա Ուոլրաթի «Ալիսհէյմեր» (չկարծէք, վրիպակ է` բնագրի վերնագիրը Aliceheimer's է) գիրքը, որը հէնց մի հայի (հայուհու) ամերիկեան կեանքն է պատկերում:
Դանա Ուոլրաթը կիսով չափ է հայ, ընդ որում, մօր` Ալիսի կողմից, որը Ալցհէյմեր հիւանդութեան պատճառով կորցրել է յիշողութիւնը, եւ դուստրը բերել է իր տուն խնամելու:
Աստիճանաբար պարզւում է, որ սա Ալիսի երկրորդ «ալցհէյմերն» է. մինչեւ բուն հիւանդութեամբ տառապելը նա «մոռացել» է իր ազգային պատկանելութիւնը` «ես երբեք հայ տղայի չեմ համբուրի, նրանք չափից դուրս մազոտ են»… Ցեղասպանութիւնը, ամուսնացել է ամերիկացու հետ` փորձելով յարել, ներգծուել «մայրուղուն»:
Դանա Ուոլրաթը, որ նաեւ բժիշկ է, մարդաբան եւ նոյնպէս ամուսնացած է ամերիկացու հետ, Լուիս Քերոլի «Ալիսը հրաշքների աշխարհում» գրքի մի հին օրինակ է գնում եւ էջերը կտրտել-սոսնձելու ու մատիտանկարների միջոցով պատմում է մօր յիշողութեան կորստի` նրա անէացման, անհետացման, սոցիալական մահուան դէմ իր պայքարի շուրջ 30 դրուագ:
Դանայի` «հիպերակտիւ», փորձանք, չար երեխայի Ալիս մայրը խիստ է եղել, գժտուել է դստեր հետ նրա երիտասարդական խենթութիւնների տարիներին: Հիմա դուստրն է, որ, քնքշօրէն փորձելով յետ նուաճել նրա սերը, պարտաւոր է նաեւ խիստ լինել` դիցուք, նրանից թաքցնելով անուշեղէնը:
Մայրը յաճախ նեղւում է.
«Նրա ներքեւի շուրթը նորից ցած կախուեց: Նա երկու ձեռքը առջեւը շարեց ճագարիկի նման: Ես վերցրի ձեռքերն ու համբուրեցի մէկ առ մէկ. «Օխ, շնորհակալ եմ: Լաւացայ»: Նրա աչքերը նորից կորան ժպիտի մէջ. «դու իմ մա՞յրն ես»:
«Ես քո դուստրն եմ»:
«Հրաշալի է»:
Հրաշալի է:
Վերջապէս:
Ալիսհէյմեր:
«Օխ» բացականչութիւնը առաջին նշաններից է` ժամանակի հետ Ալիսն իրեն աւելի ու աւելի փոքր է զգում, սկսում է խօսել միայն հայերէն:
Դանա Ուոլրաթը պարբերաբար զուգահեռներ է անցկացնում Քերոլի գրքի հետ: Ասենք, Քերոլի հեքիաթի «Խմիր ինձ» գրութիւնը, որ գլուխներից մէկի վերնագիրն է, նման է թղթիկներին, որով Ալցհէյմերով հիւանդ մարդկանց յիշեցնում են հանապազօրեայ անհրաժեշտ գործողութիւնները: Բայց բոլոր զուգահեռները կտրուկ ընդհատւում են, երբ Դանայի մայրն աւելի է մանկանում: Դանան Ալիսին տանում է Նիւ Եորքի Սբ. Գրիգոր Լուսաւորչի եկեղեցի, որտեղ նա գինու մէջ թաթախուած նշխարը ճաշակում, ինչպէս եօթ տասնամեակ առաջ: Աւելի ուշ նրան է մօտենում քահանան.
«Ո՞վ է այս անուշիկ անձնաւորութիւնը»,- հարցրեց նա Ալիսին:
«Աղաւնին»,- ասաց նա»:
Այսպէս Դանայի մայրը յիշում եւ իրեն կոչում է մկրտութեան անունով:
Դանա Ուոլրաթը մտորում է այն մասին, որ եթէ Ցեղասպանութիւնից յետոյ իր մօրական պապ Եղիշէն հաստատուած լինէր Երեւանում եւ ոչ թէ Նիւ Եորքում, «ուրիշ սերմնահեղուկ եւ ձուաբջիջ կը միախառնուէին», եւ ծնուած չէր լինի ոչ մայրը, ոչ ինքը… Ոչ էլ մեզանից շատ-շատերը, որ սերուած են Արեւմտահայաստանից ու Արեւելահայաստանի կորուսեալ տարածքներից:
Բայց սարսափելի գաղթը յանգեցրել է ոչ միայն հազարաւոր հայերի ուծացման, այլեւ ունեցել է այսպիսի աներեւակայելի պարոյրներ, ինչպէս Ալիսի դէպքում. ծանր հիւանդութիւնը նրան մոռացնել է տալիս իր ամբողջ հասուն կեանքը Ամերիկայում, անգլերէնը եւ ամերիկուհի դստերը «ուղարկում» Երեւան` մօրը հասկանալու համար հայերեն սովորելու:
Այս պատմութեան նման յուզիչ են գրքի շուրջ 30 պարզունակ ոճով արուած նկարները, որ բուժական նշանակութիւն են ունեցել հիւանդի համար, դրանց մակագրութիւնները, իսկ խօսքի զգացմունքայնութիւնը չի խանգարել, որ հեղինակին երբեւէ լքի մեղմ հումորը եւ նա շարունակաբար բժշկական նուրբ դիտարկումներ անի:
Դանա Ուոլրաթը Հայաստանում ընկերացել է շատ հայ արուեստագէտների, որի արդիւնքն է ըստ ամենայնի, որ «Ալիսհէյմեր» գիրքը անգլերէն, բայց Երեւանում լոյս տեսնի` Յարութիւն Սամուէլեանի/quadrum-ի ճաշակաւոր ձեւաւորմամբ:

«Լրագիր», 21 Յունիս 2015 (www.lragir.am)

 

Եղեռնի լռութիւնը (Մնձուրին ընդմէջ օրրանի ու սփիւռքի)

ՍԵՒԱՆ ՏԵՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ

Չունինք պատասխանը «Կարելի՞ էր գրականութիւնը Պոլիսէն ետք» հարցումին։ 15-ի Աղէտէն ետք եղածները փորձի մը կիսկատարութեան տպաւորութիւնը կը թողուն․ տեւական չեն գոհացնելու աստիճան, պատասխան մը գտնելու համար։ Եղածը աւարտուն չէ, ըլլալիքը գաղթելու էր։ Մնացածն ալ պարզ ենթադրութիւններու առիթ կու տայ միայն՝ առանց տեսական շրջանակի մը մէջ ամփոփուիլ կարենալու։

Մնձուրի եզակի հեղինակ մըն է, որ տեսաւ երկու Պոլիսներն ալ։ Ասդիինն ու անդիինը։ Օրրանն ու հայրենազրկեալ սփիւռքը։ Ցեղասպանութենէն ետք -կամայ կամ ակամայ՝ չենք կրնար գիտնալ- Հայաստան մնացող անճառ մարդերուն նման, Մնձուրի մնաց Պոլիս («Ո՞ւր պիտի երթային որ աւելի լաւ ըլլար իրենց տունէն, Պոլիսէն»¹)։

Արփիկ Միսաքեան եւ իր օրինակը

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Ճակատագիրը նման խաղեր ունի։

Արփիկ Միսաքեան «Յառաջ»ի վերջին թիւը (22.214) լոյս կ՚ընծայէր Շաբաթ, 30 Մայիս – Կիրակի, 31 Մայիս 2009 թուականով։ Ներքին էջերուն նիւթերը, ըստ սովորութեան, եւ թերեւս առաջին էջին մէկ մասը, ներառեալ Ա.Մ.ի «Խօսք հրաժեշտի»ն, որուն կցուած էր («Յառաջ»ը հազուադէպ լուսանկարներ կը տպէր) հիմնադիր Շաւարշ Միսաքեանի լուսանկարը՝ իր գրասեղանին առջեւ, պէտք է աւարտած ըլլային Մայիս 28ին։ Հայաստանի անկախութեան 81րդ տարեդարձի օրը կը սկսէր փակումը Սփիւռքի միակ անկախ օրաթերթին (Պոլիսը դեր չէր սկսած բանավիճիլ Սփիւռք ըլլալու թէ չըլլալու մասին)։

Դարաշրջան մը կ՚աւարտէր։

Tech-Savvy Armenian Trio Leads 'Collective Brain' In Rate-Hike Protest

Pete Baumgartner

Harry Tamrazian

The demonstrators thronging the Armenian capital to protest against corruption and an electricity rate hike have made headlines both for their determination and for a nearly invisible leadership that relies on asking "the people" to make key decisions.

ADVERTISING

When thousands of people marched on Yerevan's central Marshal Bagramian Avenue on June 22, upset at the government's decision to increase the cost of electricity, people wondered who had organized and was leading the demonstration.

Գրական երեկոյ, նուիրուած՝ Դանիէլ Վարուժանին

ՅԱԿՈԲ ՎԱՐԴԻՎԱՌԵԱՆ

«Մենք, Զաւակներդ օգոստափառ,

Պիտի կերտենք Նո՜ր Արշալոյս»

Գեղեցիկ նախաձեռնութիւնը առաւ Մեծագոյն Նիւ Եորքի Թէքէեան Մշակութային Միութիւնը յարգելու եւ յիշելու Ցեղասպանութեան զոհ գացած մեր նահատակ ու անմահանուն գրողներէն ոմանց։  Այդ շարքին առաջինը եղաւ Դանիէլ Վարուժան։ Մայիս 29, 2015, Ուրբաթ երեկոյեան ԹՄՄի Նիւ Ճըրզիի կեդրոնը հաւաքուած էր մեր ծանօթ գրասէր հասարակութիւնը։  Միջին Արեւելքի մայր գաղութներու մէջ կազմակերպուած նման լուրջ գրական երեկոյի մը ներկայ ըլլալու հաճոյքն էր որ ըմբոշխնեցին այն ներկաները, որոնք տակաւին կ’ապրին մեր գրական արժէքներուն մեծութեամբն ու ներշնչումովը։  Անոնք հասակ առած անոնց` Զօհրապի, Վարուժանի, Սիամանթոյի, Սեւակի, Թլկատինցիի … գործերուն արժէքներովը տակաւին կը մնան ամրօրէն կապուած արեւմտահայ այդ գրական աշխարհին հետ։

Բաղրամեան պողոտայում կատարուածը շարժման վերջը չէր

ԳԷՈՐԳ ԱՂԱԲԱԲԵԱՆ

Բաղրամեան պողոտայում կատարուածը կանխատեսելի էր: Պողոտայի սկզբնամաս հասնելուց յետոյ ցուցարարները միայն գիտէին, թէ ինչու են գնում նախագահական, նրանց նպատակն էր նախագահին ստիպել կասեցնելու ՀԾԿՀի կայացրած՝ էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելու որոշումը: Եթէ ցուցարարներն աւելի հասուն գտնուէին եւ առաջնորդուէին սթափ բանականութեամբ, այլ ոչ թէ զգացմունքներով, թերեւս, հաշուի կ՚առնէին, որ իրաւական առումով նախագահը ՀԾԿՀի կայացրած որոշումը կասեցնելու իրաւասութիւն չունի, եւ այդ պահանջի հասցէատէրը նա չէ: Եթէ նա նոյնիսկ նման հրահանգ իջեցնէր, գործելու էր Սահմանադրութիւնից դուրս: Չի կարող տրամաբանական լինել, որ մի դէպքում նախագահի կողմից պետական իշխանութեան մարմինների գործունէութեանը միջամտելը, ուղղորդելը լինի դատապարտելի, մէկ այլ դէպքում՝ ողջունելի:

«Եթէ կոտրուի մեր այս ջահելութիւնը՝ այս իշխանութիւններին ներում չկայ...»

Երէկ ծանր գիշեր մըն էր Հայաստանի համար: «Ո՛չ թալան»ին նախաձեռնութեան շուրջ բոլորուած մեծ թիւով քաղաքացիները մինչեւ առաւօտեան ժամերը նստացոյց  ըրին Բաղրամեան փողոցի նախագահական նստավայրին դիմաց: Առաւօտեան  կանուխ ժամերուն ջրցան մեքենաներ գործի լծելով, ՀՀ ոստիկանութիւնը մեծ թիւով   ձերբակալութիւններու ձեռնարկեց: Անկանխատեսելի էին մանաւանդ հայրենի լրատուական միջոցներուն, յատկապէս «Ազատութիւն» եւ «Հետք»ի լրագրողներուն դէմ կիրառուած բռնութիւնները: 

Writing as Exorcism: An Interview with Aline Ohanesian

In a year that saw the publication of a large number of books that deal with the Armenian Genocide, Aline Ohanesian’s Orhan’s Inheritance has generated much praise and accolades—from being named Amazon’s Best Book of the Month for April 2015 to being among Barnes & Noble’s Discover Great New Voices Program. Ohanesian spent six years writing the book, which is loosely based on her grandmother’s story. As part of her research, she traveled to Sepastia (today, Sivas), where the story unravels.

When Orhan Turkoglu’s grandfather passes away, he is faced with questions he must confront—beginning with, why would his grandfather leave the family home to an Armenian woman, Seda Melkonian, in a Los Angeles nursing home. Armed with his grandfather’s sketchbook, Orhan must travel to L.A. to meet Seda.

Ոչ եւս է «Յառաջ» օրաթերթի երկարամեայ տնօրէնուհի Արփիկ Միսաքեանը

ՎԱՐԴԱՆ ՄԱՏԹԷՈՍԵԱՆ

Խոր կսկիծով, իմացանք որ 19 Յունիս 2015ին, Փարիզի հանգստեան մը մէջ, ուր փոխադրուած էր երկու շաբաթ առաջ, իր մահկանացուն կնքած է Արփիկ Միսաքեան՝ երբեմնի «Յառաջ» օրաթերթի երկարամեայ տնօրէնուհին, 89 տարեկան հասակին։
Ծնած էր Փարիզ,  1 Փետրուար 1926ին։ Ֆրանսական վարժարանի մէջ ստանալէ ետք իր ուսումնառութիւնը, հօր՝ «Յառաջ»ի հիմնադիր ու խմբագիր Շաւարշ Միսաքեանի թելադրութեամբ, սկսած է աշխատակցիլ «Յառաջ»ին, ստորագրելով առաւելաբար թատրոնի ու այլ արուեստներու մասին էջեր։

Օրհանի եռաշերտ ժառանգութիւնը

ԳՈՒՐԳԷՆ ԱՐԶՈՒՄԱՆԵԱՆ

  

Գրեթէ աւարտել էի Ապրիլին հրատարակուած Ալին Օհաննէսեանի աղէտի վերաբերեալ «Օրհանի ժառանգութիւնը» անգլերէն վէպի ընթերցումը՝ զմայլուած լեզուի գեղեցկութիւնից, դէպքերի դիւրասահ յաջորդականութիւնից, երկխօսութիւնների բնական զարգացումից, երբ որպէս հաճելի անակնկալ «Ակօս»ի կայքէջին յայտնուեց Գրիգոր Պըլտեանի «Աղէտի լեզուով» փորձագրութիւնը: Փորձագրութիւն նաեւ այն առումով, որ Պըլտեանը ինքը որպէս վէպերի հեղինակ, անցել է այդ փորձից ու փորձարկել է աղէտի անասելիութիւնը:

Self-determined citizens? A new wave of civic activism in Armenia

Armine Ishkanian

 

Since 2010, protests sparked by civic initiatives have become very common in Armenia’s capital Yerevan and, to a lesser extent, in the smaller cities of Gyumri and Vanadzor. Civic initiatives in Armenia address a range of issues including the environment, cultural preservation, consumer rights, labour and employment issues, as well as human rights. However, they are distinct from formal, professionalized NGOs in a number of key aspects, which include the issues they address, their organizational structures, their repertories of action, and their lack of engagement with foreign donors.

Similar to the movements discussed by Kerstin Jacobsen, Ionel Sava and others recently in openMovements, civic initiatives in Armenia represent a new wave of civic activism in the post-Soviet period. 

Letter from Azerbaijan: Live, From the Fifth Most Censored Country, It’s the First Ever European Games

Andrew Connelly

 

Rejoice! After years of enviously watching athletes in Asia, Africa, the Pacific and the Americas flaunt their sporting might together as continental brothers and sisters, Europe finally has a competition to call its own. Live, from the fifth most censored country in the world, it’s the first ever European Games.

Արքմենիկ Նիկողոսեան. «Չարենցի, Բակունցի, Թոթովենցի դահիճները չպէտք է ներկայացուեն լուսապսակի ներքոյ»

Թէեւ անցել է աւելի քան 70 տարի, սակայն ստալինեան բռնութիւնների եւ հայ մտաւորականների սպանդի շրջանը լիովին բացայայտուած չէ. դատապարտուել են արարքները, սակայն ողբերգական իրադարձութիւնների մեղսակիցներն իրենց արժանի գնահատականը չեն ստացել:

Վերջին շրջանում գրականագէտները շատ են խօսում այն մասին, որ պէտք է վերարժեւորել այն, ինչ տեղի ունեցաւ 1937 թուականին: Նրանց թւում է գրաքննադատ Արքմենիկ Նիկողոսեանը:

Christian Bale, Oscar Isaac to Star in Terry George’s Epic Love Story ‘The Promise’

Jeff Sneider

 

Christian Bale and Oscar Isaac will star in “The Promise,” an epic love story that Oscar-winning filmmaker Terry George (“Hotel Rwanda”) will direct from a script he co-wrote with Robin Swicord (“Memoirs of a Geisha”), TheWrap has learned.

Mike Medavoy (“Black Swan”) is producing “The Promise” with Eric Esrailian, Ralph Winter (“X-Men”) and William Horberg (“Milk”). Production is slated to start this fall in Southern Europe, including Portugal and the Canary Islands.

Set during the last days of the Ottoman Empire, “The Promise” follows a love triangle between Michael, a brilliant medical student, the beautiful and sophisticated Ana, and Chris — a renowned American journalist based in Paris.

Beyond the Brazilian Vote: Three Decades of Activism and Counting

Heitor Loureiro 

 

On May 29, 2015 many Armenian news outlets reported with enthusiasm that Brazil had joined the list of nations that recognize the Armenian Genocide. Although the basis for the announcement in the Armenian press was information provided by Armenia’s Ministry of Foreign Affairs —which in turn was based on information disseminated by Armenia’s Embassy in Brazil—no Brazilian press agency had confirmed the recognition; neither had Brazil’s Embassy in Yerevan. A few hours later, the Brazilian Senator from São Paulo, Aloysio Nunes Ferreira, from the Brazilian Social Democracy Party (PSDB) posted on his Facebook page that the “vote of solidarity” (request no. 550/2015), which was co-sponsored by himself and José Serra (also from São Paulo’s PSDB), had been adopted by the Federal Senate. Yet, the request was only submitted to and approved by the Committee of Foreign Relations and National Defense of the Senate, chaired by Aloysio Nunes himself.

The Accidental Historian: Balint Kovacs and the Transylvanian Armenian Diaspora

Ronald Grigor Suny

“No, young man, you cannot see the library,” the old woman told the eager student.  “I am the only one with the key.  Even I do not allow the archbishop into the library.”  This was the second time that Balint Kovacs, a Hungarian student, had tried to find materials on Armenians in Transylvania. He had hitchhiked from Budapest across the border to the mountain town of Gherla in Transylvania, Romania, only to be turned away by the elders who guarded the Armenian Church in the colony that had been known as Armenopolis or Hayakaghak in the 17^th and 18^th century.  They had sent him on to Elisabethopolis, now Dumbraveni, where he was confronted by the stubborn old woman who refused to let him see the library.  But Balint would not give in or give up.  Perhaps something could be worked out.  The determined woman, whom Balint would later call Marish neni, mentioned that she needed medication for her eyes, and Balint promised to bring it to her from Hungary.  A nephew was called; the key appeared; and Balint Kovacs’ life and work changed in an instant.

Հայկազեան Համալսարանի Հայկական Սփիւռքի Ուսումնասիրութեան Կեդրոնի «Սուրիոյ հայերը» գիտաժողովը

Հայկազեան Համալսարանի Հայկական Սփիւռքի Ուսումնասիրութեան Կեդրոնի կազմակերպած «Սուրիոյ Հայերը» գիտաժողովը յաջողութեամբ աւարտեց իր աշխատանքները:

Armenian orphanage’s deed turns into election ruse

Zeynep Karataş

The Nor Zartonk, a civil society group representing Turkey's Armenian community, condemned false reports that the deed for a former Armenian orphanage widely referred to as Camp Armen has been returned to the Gedikpaşa Armenian Proestant Church Foundation and called the false reports a ploy for votes in the run-up to Sunday's election during a press conference held in İstanbul on Thursday morning.

Վերագնահատել ու վերարժեւորել

ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ

 

Այս տարի լրացաւ հայ մեծ բանաստեղծ քնարերգու, հասարակական-քաղաքական գործիչ Վահան Տէրեանի ծննդեան 130-ամեակը: Այս յոբելեանին ընդառաջ, բանաստեղծին ծոռը՝ հայագէտ, բանասիրական գիտութիւններու թեկնածու Գէորգ Էմին-Տէրեան, հեղինակած եւ հրատարակած է «Վահան Տէրեան. անտիպ եւ անյայտ էջեր» հատորը, որ, ինչպէս հեղինակը կը նկատէ, ի յայտ կը բերէ նոր Տէրեանը: Տասնամեակներ շարունակ Վահան Տէրեանի քնարերգութիւնը, անոր ապրած կեանքը եւ ծաւալած հասարակական-քաղաքական գործունէութիւնը այլ լոյսի մը ներքեւ ճանաչելի եղած են հայ ընթերցողին, զանազան դրդապատճառներու բերումով թաքնուած են որոշ հանգամանքներ կամ աղաւաղուած են իրական փաստեր: Գէորգ Էմին-Տէրեան տէրեանասէրներու համար բացայայտած է Վահան Տէրեանը՝ այլ տեսանկիւնէ, ի յայտ բերելով հայ մեծ գրողին կեանքի անյայտ էջերը եւ զանոնք ամփոփած է գիրքին մէջ:

Two Book Awards for Armenian Studies

Dr. Sona Aronian Book Prizes for Excellence in Armenian Studies (NAASR)

The National Association for Armenian Studies and Research (NAASR) recently announced the creation of the Dr. Sona Aronian Book Prizes for Excellence in Armenian Studies. The prizes will be awarded annually to an outstanding scholarly monograph in the English language in the field of Armenian studies and, in alternating years, to a translation from Armenian into English of a work of literature or of an academic book within the field of Armenian studies.

After switching positions, Gephardt and his lobbying firm have taken $8 million from Turkish government

Chuck Raasch

 

As a member of Congress, Dick Gephardt often spoke passionately about the need for the United States to recognize as genocide the mass deaths of as many as 1.5 million Armenians under the Turkish government that began one century ago.

But as a lobbyist for Turkey since leaving Congress in 2005, Gephardt, a Democrat, has taken the opposite side. His behind-the-scenes work has been cited as a factor in the annual failure of Congress to recognize the Armenian genocide.

Lavish ‘Donations’ To Armenian Officials Not Investigated

Sargis Harutyunyan

 

Senior Armenian state officials tasked with combatting corruption have faced no investigations into millions of dollars in financial aid which they and their wives claim to have received from undisclosed sources in recent years.

The officials running the “oversight services” of President Serzh Sarkisian, Prime Minister Hovik Abrahamian and the Armenian parliament have reported such lavish financial contributions in their annual asset declarations filed with the state Commission on the Ethics of High-Ranking Officials.

So far none of them has been accused by the commission of using their position to enrich themselves and their relatives. Nor are law-enforcement authorities known to have investigated the origin of the “donations” which Armenia’s leading anti-graft watchdog believes carry serious “corruption risks.”

April and Everything After

Aram Kouyoumdjian

 

Armenians in Los Angeles commemorated the centennial of the Genocide last month with a march so mammoth that it resembled a human flood flowing through three of the city’s major thoroughfares.

The march was a watershed that eclipsed all other commemorative activities, including a number of cultural ones worth remembering.

In the realm of film, there was “1915.” In the realm of music, the Lark Musical Society joined with UCLA’s Herb Alpert School of Music to present the world premiere of Ian Krouse’s “Armenian Requiem.” And in the realm of art, the “Life 100” exhibit was a showcase of practically every major Armenian artist, while “iWitness,” an open-air installation of larger-than-life photos of Genocide survivors on three-dimensional metal frames, was both a soaring and searing experience.

How some Armenians are reclaiming their Christian faith

Sibel Hurtas

Translated by Timur Göksel

  

Armenians in Turkey who opted to live as Muslims to avoid mistreatment are recovering their true identities in collective baptisms. The latest such baptism came in May when 12 Armenians from Dersim (Tunceli) recovered their identities.

The saga of Armenians who were compelled to live as Muslims goes back to 1915 massacres. Armenian children were adopted by Muslim families, women married Muslim men and some families converted to Islam to save their lives.

These Armenians, who for a century were forced to conceal their identities, are trying to return to their roots. This activity is more prevalent among Anatolian Armenians, particularly those from Dersim. It hasn’t caught on among Istanbul Armenians.

Toumani’s ‘There Was and There Was Not’ Not Recommended

Raffi Meneshian

 

Meline Toumani’s “There Was and There Was Not: A Journey Through Hate and Possibility in Turkey, Armenia, and Beyond” is arguably one of the more critically acclaimed Armenian Genocide themed books to come along in years. It has been nominated as a finalist for the 2014 National Book Critics Circle Awards in the category of autobiography and has garnered an impressive array of glowing reviews from publications ranging from The New York Times to The Economist. Having signed with the imprint Metropolitan/Henry Holt/Picador, part of the McMillan family of book publishers, Toumani has major muscle behind promoting the memoir. Her appearances on various radio talk shows, television programs and a recent high profile Op-Ed have had two overtly consistent themes- 1. Armenians need to get over the issue of Armenian Genocide recognition and 2. They have been brought up to indiscriminately hate Turks. Yet, as many strain to recall exactly who Meline Toumani is, her book has been met with some interest, some anger, and a whole lot of blank stares within the Armenian community.